Του Μάικλ Πέπαρντ (Michael Peppard)  |  English

Έμεινα πάνω από μια ώρα εκεί, σ’ αυτή την μικρή ροτόντα, περίπου έξι μέτρα από άκρη σ’ άκρη. Με περιέβαλαν προθήκες με χειρόγραφα στα Κοπτικά, τα Συριακά, τα Αραβικά και τα Αρμένικα. Ήμουν ο μόνος από τους επισκέπτες του μουσείου που έμεινε τόση ώρα σ’ αυτό το σημείο. Η υπόλοιπη έκθεση ήταν εξίσου αξιοπρόσεκτη, αλλά αυτό το δωμάτιο κατέλαβε τις αισθήσεις μου και με κρατούσε ακίνητο. Ήταν η μουσική που με μάγεψε. O Ακάθιστος Ύμνος, η αρχαία προσευχή για την ζωή της Παναγίας, ακουγόταν κατ’ επανάληψη στα Αρμενικά, τα Αραβικά, τα Ελληνικά, τα Συριακά και τα Κοπτικά. Χορωδίες από κάθε παράδοση έψαλλαν την δική τους εκδοχή, μια κοινή κληρονομιά που γεννήθηκε στην Συρία και από κει εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο και ενέπνευσε την Ορθόδοξη Χριστιανική λατρεία παγκοσμίως. Στον τοίχο κοντά στην είσοδο υπήρχαν πελώριες υψηλής ανάλυσης φωτογραφίες από τοιχογραφίες μεσαιωνικών εκκλησιών του Λίβανου. Αυτή η μουσειακή εγκατάσταση λεγόταν “Γλώσσες και Λειτουργία”, και για τις αισθήσεις ήταν αναμφισβήτητα μια λειτουργική εμπειρία. Μόνο το θυμίαμα έλειπε.

Χρειάστηκα όλη την ώρα, όχι μόνο για τα χειρόγραφα, αλλά και για την μνημειώδη εικόνα του Ακάθιστου Ύμνου. Η εικόνα αποδίδεται στον Γιούσεφ αλ-Μουσάουιρ από το Χαλέπι. Εικονογραφημένη μεταξύ 1650-67μχ, και μέρος της φημισμένης συλλογής του Ζορζ Αντάκη, οι εικονογραφημένες σκηνές απεικονίζουν τους είκοσι τέσσερις οίκους του ύμνου, και περιβάλλουν μια κεντρική εικόνα του Βασιλιά Δαυίδ. Οι περίγραφες στα πάνελ είναι στα Ελληνικά, ενώ ο Δαβίδ κρατάει ένα φυλακτήριο με ένα κείμενο στα Αραβικά. Αν και ο Ακάθιστος Ύμνος αποδίδεται στον Ρωμανό τον Μελωδό, η εικόνα απεικονίζει τον ψαλμωδό Δαυίδ ως εγγυητή της θεϊκής και αποκαλυπτικής εξουσίας της εικόνας σχετικά με την Παναγία. Και όπως η Θεοτόκος έχει κεντρική θέση στην Ορθόδοξη Χριστιανική προσευχή ανά τον κόσμο, έτσι έχει κεντρική θέση και σ’ αυτή την ροτόντα, σε ένα μικρό μουσείο της βόρειας Γαλλίας.
Continue Reading…

Του Μπόγκνταν Μποὐκουρ (Bogdan G. Bucur)  |  English  |  ру́сский

Ανησυχητικά λόγια, διαταραγμένα συναισθήματα

Το δεύτερο μέρος του τίτλου είναι από ένα από τα στιχηρά των Μακαρισμών που ψάλλονται στην ακολουθία των Παθών της Μεγάλης Πέμπτης (Τριωδιον 589). Βλέπουμε παρόμοιους αντι-Ιουδαϊσμούς στα εγκώμια της Μεγάλης Παρασκευής: «Ἀλαζὼν Ἰσραήλ, µιαιφόνε λαέ», «Φθονουργέ, φονουργέ, καὶ ἀλάστορ λαέ», «Ἀραβιανόν, σκολιώτατον γένος Ἑβραίων», κλπ.

Είναι αλήθεια ότι αυτού του είδους η ρητορική δεν είναι τόσο οξεία και τραχεία όταν την εξετάσουμε στο ιστορικά Βυζαντινό της πλαίσιο. Πρέπει επίσης να θυμόμαστε ότι το υπόδειγμα και το πρότυπο της ρητορικής αυτής είναι τα προφητικά κείμενα της Εβραϊκής Γραφής (π.χ., Μιχαίας 6:1-5. Αμώς 2:9-12). Ωστόσο, πρέπει επίσης να λαμβάνουμε υπόψιν το ευρύτερο πλαίσιο της εκκλησιαστικής ανάπτυξης. Στον πρώτο μετα Χριστόν αιώνα η εκκλησία ήταν μια κοινότητα χαρισματική, θεολογικά καινότομη, και διοικητικά σχισματική, και βίωνε μέσα σε έναν Ιουδαϊκό κόσμο. Στον ολοένα και πιο «εθνικό» κόσμο του δεύτερου αιώνα, η εκκλησία εξαπλώθηκε. Κατά τις πρώτες δεκαετίες του Χριστιανισμού, το πλαίσιο του βιτριολικού αντι-Ιουδαϊσμού που βρίσκουμε στις Εβραϊκές Γραφές, σε ορισμένα εσχατολογικά γραπτά από την περίοδο του Δεύτερου Ναού, και στην Καινή Διαθήκη (π.χ. «ὄφεις, γεννήματα ἐχιδνῶν! πῶς φύγητε ἀπὸ τῆς κρίσεως τῆς γεέννης;» «τῆς συναγωγῆς τοῦ σατανᾶ τῶν λεγόντων ἑαυτοὺς Ἰουδαίους», «εχθροί του Θεού», «ἐκ τοῦ πατρὸς τοῦ διαβόλου ἐστέ») άλλαξε σταδιακά, και από μια οξεία πολεμική μεταξύ Εβραίων μετατράπηκε σε μια οξεία πολεμική μεταξύ των Εβραίων και της ολοένα και πιο μη-Εβραϊκής εκκλησίας. Αυτό φυσικά είναι ιστορικά ευνόητο, αλλά σήμερα αυτά τα ίδια λόγια είναι βαθιά ανησυχητικά, επειδή γνωρίζουμε ότι κατά καιρούς η ρητορική αυτού του είδους έχει αποτελέσει μέρος του εκρηκτικού μείγματος που οδηγεί στην βία κατά των Εβραίων. ….

Του Αριστοτέλη Παπανικολάου (Aristotle Papanikolaou)  |  English  |   ру́сский  |  српски

Είναι ο Ευαγγελισμός. Η σωτήρια αγγελία των κάλων νέων στην παρθένο Μαρία ότι θα φέρει στον κόσμο τον Χριστό, τον οποίο θα ονομάσει Ιησού. Είναι η ημέρα της ενσάρκωσης, η ημέρα που ο Θεός «ἑαυτὸν ἐκένωσε μορφὴν δούλου λαβών… καὶ σχήματι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος». Εορτάζουμε αυτό το γεγονός στις 25 Μαρτίου.

Η Ορθόδοξη μας παράδοσή μας επιβεβαιώνει ότι σήμερα ο Θεός έγινε άνθρωπος, ότι ο Ιησούς που συνελήφθη σαν σήμερα είναι, παραδόξως, και Θεός και άνθρωπος. Δεν είναι εύκολο να επικυρώσουμε την πεποίθηση αυτή, ότι ο ίδιος ο Θεός ενσαρκώθηκε στο άτομο του Ιησού, η όπως διαβάζουμε στο σύμβολο της πίστεως, “σαρκωθέντα εκ Πνεύματος Αγίου”, δηλαδή με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος. Για την ακρίβεια, θα έλεγα ότι κατά τους τελευταίους αιώνες η αλήθειά αυτής της ενανθρώπησης έχει γενικά αποδοκιμαστεί. Ένας λόγος γι’ αυτό είναι το γεγονός ότι από τον 17^ο αιώνα το «τί ἐστιν ἀλήθεια» έχει τεθεί υπό την αρμοδιότητα της επιστήμης, και η ιδέα ότι ο Θεός μπορεί να γίνει άνθρωπος όχι μόνο δεν είχε παρατηρηθεί ποτέ, αλλά επίσης δεν μπορεί να αποδειχθεί επιστημονικά. Σε μια εποχή που εμπιστευόμαστε μόνο αυτά που μπορούν να εξακριβωθούν επιστημονικά, μόνο αυτά για τα οποία κατέχουμε αποδεικτικά στοιχεία, η πεποίθηση ότι ο Θεός έγινε άνθρωπος μέσω ενός συγκεκριμένου ατόμου είναι κάτι που δεν μπορεί να ανταποκριθεί στα απαιτούμενα αποδεικτικά πρότυπα της επιστήμης. Αλλά ακόμη και πριν από την Επιστημονική Επανάσταση ήταν κάτι το «δυσκολοπίστευτο». Μια μελέτη παλαιοχριστιανικών γραπτών δείχνει καθαρά ότι οι Έλληνες φιλόσοφοι δεν έβρισκαν την πεποίθηση αυτή λογική. ….

Της Κάρι Φρέντερικ Φρόστ (Carrie Frederick Frost)  |  English

Εάν επανεντάσσαμε την χειροτονηθείσα γυναικεία διακονία στην σημερινή Ορθόδοξη εκκλησία, θα βλέπαμε μια έκχυση γυναικείων χαρισμάτων. Μια νέα και αναγκαία πηγή που θα μεταμόρφωνε τόσο την Εκκλησία όσο και τον κόσμο.

Για να εκτιμήσουμε πλήρως τις θετικές προοπτικές της γυναικείας διακονίας, πρέπει πρώτα να καταλάβουμε πως στην Ορθόδοξη πίστη οι άντρες και οι γυναίκες είναι, και ήταν πάντα, απόλυτα ίσοι. Σύμφωνα με την εκκλησία, οι άνδρες και οι γυναίκες δημιουργήθηκαν με την ίδια Θεϊκή εικόνα και κατά την ίδια Θεϊκή ομοίωση. Το ευρύτερο πολιτιστικό περιβάλλον μέσα στο οποίο βίωνε η εκκλησία ήταν εξαιρετικά πατριαρχικό. Έτσι, γραπτά όπως το παρακάτω του Μεγάλου Βασιλείου ήταν ριζοσπαστικώς προοδευτικά για την εποχή τους: ««Ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς. καὶ ἡ γυνὴ ἔχει τὸ Κατ’ εἰκόνα θεοῦ γεγενῆσθαι ὡς καὶ ὁ ἀνὴρ ὁμοίως. ὁμότιμοι αἱ φύσεις, ἴσαι αἱ ἀρεταί, ἆθλα ἴσα, ἡ καταδίκη ὁμοία.».[1]». Αυτή η άποψη αντιπροσωπεύει την πλειοψηφία των πατέρων της Εκκλησίας (όπως του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου και του Αγίου Κλήμη του Αλεξανδρεύς), και απορρίπτει την Ρωμαϊκή φυλετική ιεραρχία στην σχέση μεταξύ ανδρών και γυναικών. Πράγματι, αυτή η αντίληψη περί της Θεϊκής ισοτιμίας γυναικών και ανδρών εντός της δημιουργίας είναι ένα από τα μεγάλα δώρα του Χριστιανισμού στον κόσμο. ….