Ιωάννης ο Βαπτιστής και η Θανατική Ποινή

Για σχεδόν μια δεκαετία έζησα στην πόλη Μάνσφιλντ του Οχαΐο. Ως πόλη του λεγομένου “rust belt”[1], το Μάνσφιλντ έπρεπε να αναδημιουργήσει την οικονομία του μετά την αποβιομηχανοποίηση του. Η πόλη των παλιών εργοστασίων στήριξε τις ελπίδες της για αναζωογόνηση στον τουρισμό.

Το κόσμημα της τουριστικής οικονομίας του Μάνσφιλντ είναι το παλιό Κρατικό Αναμορφωτήριο της πολιτείας του Οχαΐο. Το αναμορφωτήριο στέγαζε κατάδικους από το 1896 μέχρι το 1990. Γνωστό για την αρχιτεκτονική του, που στοιχειώνει, και τη βία που υπέστησαν οι κρατούμενοι, σήμερα το αναμορφωτήριο διοργανώνει ξεναγήσεις, φιλοξενεί εκδρομές για κυνηγούς φαντασμάτων, και χρησιμοποιείται ως σκηνικό για ταινίες, όπως την “Τελευταία έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ” (The Shawshank Redemption). Όταν το αναμορφωτήριο έκλεισε τις πόρτες του, το νέο Σωφρονιστικό Ίδρυμα Ριτσλαντ (Richland) άνοιξε λιγότερο από τρία μίλια μακριά. Το ΣΙΡ (RCI) στέγασε τους θανατοποινίτες του Οχαΐο έως το 2005. Η διαβίωση μου κοντά σε εγκαταστάσεις που σχετίζονται με τη βία της ανθρωποκτονίας με οδήγησε να εξετάσω την θανατική ποινή στην πράξη και στη Αγία Γραφή, και ειδικά σε σχέση με την εκτέλεση του Ιωάννη του Βαπτιστή.

Η ιστορία του Ιωάννη είναι γνωστή. Συλλήφθη επειδή έκρινε την μοιχική σχέση του τετράρχη Ηρώδη Αντίπα με την αδελφή του Ηρωδιάδα. Το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο μας λέει ότι ο Αντίπας είχε φυλακίσει τον Ιωάννη και ήθελε να τον σκοτώσει, αλλά φοβόταν την κοινή γνώμη. Αυτό και μόνο δείχνει τον αυθαίρετο χαρακτήρα της θανατικής ποινής. Ο φόβος που του προκαλούσαν τα πλήθη τον εμπόδισε να πάρει τη ζωή του Ιωάννη. Εάν ο Αντίπας ήταν πιο τολμηρός, ή ο Ιωάννης δεν ήταν τόσο δημοφιλής, ο τετράρχης θα μπορούσε να εκτελέσει τον Βαπτιστή χωρίς δεύτερη σκέψη. Αντί αυτού, τον φυλάκισε. Ενώ ο Ιωάννης υπέφερε στο μπουντρούμι, ο Αντίπας διοργάνωσε γιορτή.

Ο Ηρώδης είχε την επιλογή να ανταποκριθεί στις προειδοποιήσεις του Ιωάννη και να τερματίσει τη σχέση του με τον Ηρωδιάδα. Εάν είχε επιλέξει να το κάνει, ο Ιωάννης δεν θα ήταν ποτέ σε θέση να εκτελεστεί. Οποία και να ήταν η περίπτωση, η ζωή του Ιωάννη εξαρτωταν από τα καπρίτσια του Αντίπα.

Καθώς η γιορτή συνέχιζε, η κόρη της Ηρωδιάδας, η Σαλώμη, χόρεψε για τον τετράρχη και τους καλεσμένους του. Μαγεμένος από το χορό της, ο Αντίπας υποσχέθηκε να δώσει στην θετή του κόρη ότι θα του ζητούσε. Σύμφωνα με το κατά Μάρκον ευαγγέλιο, η Ηρωδιάς ώθησε τη Σαλώμη να ζητήσει το κεφάλι του Ιωάννη πάνω σε μια πιατέλα. Αυτό το γεγονός απεικονίζει άλλη μια πράξη προσωπικής ιδιοτροπίας που οδηγεί στην εκτέλεση του Ιωάννη. Θα μπορούσε να είχε ζητήσει οτιδήποτε: πλούτο για τον εαυτό της, μια πράξη γενναιοδωρίας προς τον λαό, ή επιείκεια προς τους εχθρούς της. Αντί αυτού, η ορμή της για εκδίκηση οδήγησε στη δολοφονία του Ιωάννη, μια δολοφονία με την κύρωση του τότε κράτους.

Μετά την απαίτηση της Σαλώμης για κεφάλι του Ιωάννη, ο Αντίπας είχε και πάλι άλλες επιλογές. Αυτός και μόνο είχε την εξουσία να διατάξει την εκτέλεση. Θα μπορούσε να είχε αρνηθεί το αίτημα της Σαλώμης. Παρόλα αυτά, προφανώς επειδή δεν ήθελε να ρεζιλευτεί μπροστά στους επισκέπτες του, ο Αντίπας έδωσε τη συγκατάθεσή του στην επιθυμία της νεαρής γυναίκας. Διέταξε τον άμεσο αποκεφαλισμό του Ιωάννη. Η εκτέλεση του Βαπτιστή θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί, ή τουλάχιστον να αναβληθεί, σε πολλά και διάφορα στάδια. Παρ ‘όλα αυτά, ο Ιωάννης υπέστη τη θανατική ποινή λόγω των αλλοπρόσαλλων επιλογών διαφόρων χαρακτήρων που δεν νοιαζόνταν για τη δικαιοσύνη.

Η θανατική ποινή δεν μπορεί να γίνει χωρίς μεροληψία. Τα κωδικοποιημένα νομικά συστήματα μπορούν να μειώσουν τις ακανόνιστες και ασταθείς αποφάσεις των απόλυτων μοναρχών, αλλά δεν εξασφαλίζουν δίκαιες ποινές. Λιγότερο από εξήντα χώρες διατηρούν ακόμη τη θανατική ποινή για ποινικές υποθέσεις, και οι περισσότερες εκτελέσεις πραγματοποιούνται στην Κίνα, το Ιράν, το Πακιστάν, τη Σαουδική Αραβία, και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στις ΗΠΑ, 31 πολιτείες και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση επιτρέπουν τη θανατική ποινή. Η θανατηφόρος ένεση είναι η κύρια μορφή θανατικής ποινής στις Η.Π.Α., αλλά δευτερεύουσες μέθοδοι περιλαμβάνουν ηλεκτροπληξία, θανατηφόρο αέριο, απαγχονισμό, και θάνατο από εκτελεστικό απόσπασμα.

Υποθέτω ότι είναι συνηθισμένο να πιστεύουμε ότι η θανατική ποινή εκδίδεται αποκλειστικά στους τους πιο βίαιους και απειλητικούς εγκληματίες, και μόνο μετά από μελετημένη διαδικασία νομολογίας. Ωστόσο, τα στατιστικά στοιχεία προτείνουν ότι η θανατική ποινή διεξάγεται σήμερα όσο αυθαίρετα όσο και στον καιρό του Ιωάννη. Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, οι περισσότεροι θανατοποινίτες στις Ηνωμένες Πολιτείες είχαν δημόσιους υπερασπιστές, συνήγορους διορισμένους από το δικαστήριο, οι οποίοι δεν είχαν καμία αξιόλογη εμπειρία στις δικαστικές υποθέσεις που επέφεραν την ποινή του θανάτου. Προσθέτως, 140 άτομα απελευθερώθηκαν από την πτέρυγα των θανατοποινιτών από το 1973 μέχρι το 2012 για δικαστική πλάνη. Ας κοιτάξουμε όλες τις εκτελέσεις στις ΗΠΑ από το 1976. Για πάνω από το 75% των περιστάσεων, το θύμα του σχετικού εγκλήματος ήταν λευκό. Υπάρχει επίσης και μια γεωγραφική πρόληψη. Από το 1977 έως το 2013, σχεδόν το 82% όλων των εκτελέσεων των ΗΠΑ έλαβε μέρος στις νότιες πολιτείες.

Όπως και στην περίπτωση του Προδρόμου, κυβερνητικά στελέχη, όπως οι δικαστές και οι κυβερνήτες των πολιτειών, έχουν τη δύναμη ζωής και θανάτου πάνω από τους φυλακισμένους. Μετά από μια κοινότοπη και συνηθής επανεξέταση, μπορούν να επιλέξουν να επιτρέψουν την εκτέλεση της θανατικής ποινής λόγω πολιτικών ανησυχιών. Οι κυβερνήτες μπορεί να θέλουν να φανούν σκληροί εναντίον του εγκλήματος, αλλά μπορεί να έχουν και πιο τυχαίους λόγους. Στις αρχές του 2017, η πολιτεία του Αρκάνσας σχεδίασε την εκτέλεση οκτώ κρατουμένων σε έντεκα ημέρες. Τέσσερις κρατούμενοι έλαβαν αναστολή, αλλά οι άλλες τέσσερις εκτελέσεις πραγματοποιήθηκαν. Οι τέσσερις που κρίθηκαν ανάξιοι ζωής έπρεπε να θανατωθούν γρήγορα, επειδή σύμφωνα με αναφορές τα φάρμακα τα οποία αποτελούσαν τις θανατηφόρες ενέσεις έπρεπε να χορηγηθούν προτού λήξουν. Αυτός είναι ένας εξαιρετικά αυθαίρετος λόγος για τον τερματισμό μιας ανθρώπινης ζωής – ίσως περισσότερο αυθαίρετος ακόμη κι από την περίπτωση του Ιωάννη.

Ο αποκεφαλισμός του Ιωάννη δεν είναι μόνο μια ιστορία μαρτυρίου 2,000 ετών. Ηθικά, πολιτικά, και προσωπικά στοιχεία συνδυάστηκαν για να τερματίσουν τη ζωή του Προδρόμου. Υπήρχαν πολλοί στην πορεία αυτή που, κάνοντας διαφορετικές επιλογές, η αλλάζοντας τις αποφάσεις τους, θα μπορούσαν να είχαν αποτρέψει την εκτέλεση του. Το αίμα του Ιωάννη μας βοά να κοιτάξουμε προσεκτικά την θανατική ποινή. Η ποινή αυτή διεξάγεται συχνά παρορμητικά και αυθαίρετα, οφειλόμενη είτε σε ανεπαρκή δικαστική εκπροσώπηση, η φυλετική προκατάληψη, ή φάρμακα με ημερομηνία λήξης. Έχουμε τη δύναμη να πάρουμε αποφάσεις που οδηγούν στη ζωή.

[1] ζώνη σκουριάς. Περιοχή των Ηνωμένων Πολιτειών, από τις Μεγάλες Λίμνες μεχρι και ορισμενες ανωτερες Μεσοδυτικες πολιτειες. Η σκουριά αναφέρεται στην αποβιομηχανοποίηση, την οικονομική παρακμή, και την μειωση πληθυσμού λόγω της καταρρευσης του πρωην ισχυρου βιομηχανικού κλάδου

*Translated by Katherine Chaffee