Από τον διάκονο Ezras Tellalian
Γέννημα θρέμμα της Αμερικής, ήταν μια ευλογία για μένα να μην βιώσω ποτέ τον πόλεμο από πρώτο χέρι. Πάντα ο πόλεμος ήταν κάτι που συνέβαινε «εκεί»— όχι στον τόπο κατοικίας μου.
Ευτυχώς, ορισμένες προσευχές της αρμενικής Θείας Λειτουργίας, όπως αυτή «για την απελευθέρωση των αιχμαλώτων μας αδελφών», η οποία ακολουθεί μετά την ανάγνωση των δίπτυχων, δεν σχετιζόταν άμεσα με εμάς. Ποιοι ήταν άραγε αυτοί οι άνθρωποι για τους οποίους προσευχόμασταν στην ειρηνική κεντρική Καλιφόρνια ;
Αυτό άλλαξε δραματικά για πολλούς, όταν ξέσπασε ο πόλεμος στο Αρτσάχ (Ναγκόρνο-Καραμπάχ) στις 27 Σεπτεμβρίου του 2020. Ξαφνικά, οι Αρμένιοι βρέθηκαν σε μια σύρραξη που δεν ήθελαν καν να ξεκινήσουν, καθώς η μόνη τους επιθυμία ήταν να συνεχίσουν να ζουν ειρηνικά εκεί που ζούσαν για πολλούς αιώνες. Μακάρι να ήταν αυτό δυνατό…
Μετά την πρώτη εβδομάδα κατέστη σαφές ότι, αυτή η σύρραξη δεν θα σταματούσε τόσο γρήγορα ή εύκολα όπως η σύγκρουση τον Ιούλιο του 2020, ούτε όπως ο πόλεμος των τεσσάρων ημερών τον Απρίλιο του 2016. Εκείνες τις ημέρες μάλιστα σκεφτόμουν να πάω εγώ ο ίδιος στη ζώνη του πολέμου. Την δεύτερη εβδομάδα της ένοπλης σύγκρουσης ένας φίλος μου έπεσε στο πεδίο της μάχης και ήταν πλέον προφανές ότι, ο πόλεμος επηρέαζε και τη δική μου ζωή. Δυσαρεστημένος από τη δημοσιογραφική κάλυψη των γεγονότων που επικεντρωνόταν αποκλειστικά στις στρατιωτικές επιχειρήσεις, αποφάσισα να πάω εκεί αυτοπροσώπως και να καταγράψω φωτογραφικά την ζωή των πολιτών στα καταφύγια, τις απώλειες και τους εκτοπισμούς, Ένας δημοσιογραφικός οργανισμός (Civilnet), o οποίος συνδέεται με το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας με τοποθέτησε σε μια ομάδα, η οποία αποτελείτο από έναν ρεπόρτερ, έναν κάμεραμαν και έναν οδηγό και ταξιδέψαμε μαζί στο Αρτσάχ στα μέσα Οκτωβρίου.
Δεν αποφάσισα να πάω ως απλός φωτογράφος, αλλά και με την ιδιότητα του ψυχολόγου και του διακόνου. Όπως εξήγησα στην οικογένεια και στους φίλους μου, αυτή η απόφαση αντιπροσώπευε μια σύγκλιση των μέχρι τότε ανόμοιων ιδιοτήτων μου, με έναν τρόπο που ποτέ δεν περίμενα, αν και ίσως έπρεπε να τον περιμένω. Προσέφερα τον εαυτό μου στον κόσμο θέλοντας να βοηθήσω με όποιο τρόπο μπορούσα και ήμουν βέβαιος για την καθοδήγηση του Θεού.
Μέναμε απέναντι από μια εκκλησία, κάτω από την οποία είχαν καταφύγει δεκάδες πολίτες μαζί με ιερείς, διακόνους και τον Αρχιεπίσκοπο Πάργκεφ, οι οποίοι τελούσαν όλες τις εννέα καθημερινές ακολουθίες του αρμένικου μοναστηριακού τυπικού. Τι άλλο θα μπορούσαν να κάνουν σ’ αυτή την περίσταση, εκτός απ’ το να προσεύχονται αδιάλειπτα; Δεν συγκεντρωθήκαμε στον ναό, επειδή ήταν πολύ επικίνδυνο, αλλά φτιάξαμε έναν αυτοσχέδιο Ιερό Θυσιαστήριο με καρέκλες και κουτιά απ’ το καταφύγιο.
Το απόγευμα του Σαββάτου, καθώς τελούσαμε τον Μεγάλο Εσπερινό, λουσμένοι στις αποχρώσεις του φωτός και της Ανάστασης, ένιωσα βαθιά συγκινημένος γιατί προσευχόμασταν για την ειρήνη. Πρώτη φορά ένιωθα τόσο έντονα την προσευχή. Ας μην αυταπατόμαστε: ο ίδιος ο ναός ήταν στόχος και κάθε στιγμή μπορούσε να φανεί μοιραία, εφόσον ήταν δυνατόν να μας βομβαρδίσουν και να χαθούμε κάτω από τα ερείπια της εκκλησίας. Ως διάκονος γνώριζα ότι, η ώρα για τη λιτανεία βρίσκεται προς το τέλος του εσπερινού.
Θυμήσου, κύριε,
τους υπηρέτες σου,
τους γονείς μας, τους δασκάλους μας,
τους αδερφούς μας, τους φίλους μας,
τους συντρόφους μας, τους προσκυνητές,
τους ταξιδιώτες, τους νεκρούς,
τους εργάτες, τους ομολογητές,
τους μετανοούντες, τους αιχμαλώτους, τους αρρώστους,
αυτούς που υποφέρουν, τους άρχοντες,
τους κακοποιούς, τους ευεργέτες,
τους εχθρούς, αυτούς που μας μισούν,
και όσους μας ζήτησαν [να προσευχηθούμε γι’ αυτούς] με πίστη.
Προσευχηθήκαμε για τους ανθρώπους μας που τους κρατούσαν οι Αζέροι αιχμαλώτους, αλλά και για τους ίδιους τους Αζέρους, τους Τούρκους και τους Σύριους μισθοφόρους — τους κακοποιούς, τους εχθρούς, αυτούς που μας μισούν και μας βασανίζουν, αυτούς που μπορούσαν ανά πάσα στιγμή να μας σκοτώσουν. Το φαντάζεστε αυτό ;
Αυτή είναι η πίστη μας. Αυτό κάνουμε εμείς οι Χριστιανοί.
Δεν πρόκειται για κάποιον υψηλό θεολογικό στόχο περί τήρησης των εντολών του Χριστού να αγαπάμε τους εχθρούς μας και εκείνους που μας διώκουν. Άλλωστε, αυτά δεν ήταν θεωρητικά λόγια, αλλά πραγματικές προσευχές σε μια περίοδο διωγμού. Τι άλλο όμως να κάναμε — να παραδοθούμε στο μίσος; Ο ίδιος ο Χριστός στο σταυρό προσευχήθηκε για τα συγχώρηση όσων Τον περιφρόνησαν, Τον διέσυραν και Τον οδήγησαν στον θάνατο. Πιστεύω ακράδαντα ότι αυτές οι προσευχές δεν είναι μόνο για όσους τις απευθύνουμε αλλά και για εμάς τους ίδιους. Προσευχόμενοι για τους εχθρούς μας αντιστεκόμαστε στον πειρασμό να ανταποδώσουμε το μίσος με μίσος και συνεχίζουμε να προτρέπουμε ο ένας τον άλλον να ζούμε με αγάπη.
Μετά τον πόλεμο, προς το τέλος μιας συνέντευξης στο διαδίκτυο, ο π. Βαζκέν Μοβσεσιάν με ρώτησε τι προσευχή θα έλεγα. Αποφάσισα να παραφράσω τα λόγια του Ιησού…
Προσεύχομαι
να έλθει η ειρήνη και η βασιλεία του Θεού,
να γίνει το θέλημα Του στη γη όπως και στον ουρανό,
να μας παρέχει ό,τι χρειαζόμαστε για να ζούμε,
φυσικά και πνευματικά,
να μας συγχωρήσει όπως και εμείς συγχωρούμε τους άλλους,
να κρατήσει την πίστη μας δυνατή,
και να μας γλιτώσει από τον πονηρό.
Ο διάκονος Εζράς Τελλαλιάν είναι απόφοιτος του Ορθόδοξου Θεολογικού Σεμιναρίου του Αγίου Βλαδιμήρου και του Αρμενικού Θεολογικού Σεμιναρίου του Αγίου Ναρσή (2009). Στην τρέχουσα περίοδο τελειώνει το διδακτορικό του στην Γνωστική, Κοινωνική και Αναπτυξιακή Κοινωνιολογία στο The New School. Οι φωτογραφίες του είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα rezras.com.
To ιστολόγιο Δημόσια Ορθοδοξία (Public Orthodoxy) επιδιώκει να προωθήσει συζήτηση και συνδιάλεξη, παρέχοντας ένα φόρουμ για διαφορετικές απόψεις σε σχέση με σύγχρονα ζητήματα που αφορούν τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό. Οι απόψεις που εκφράζονται σ’ αυτό το άρθρο είναι αποκλειστικά του συγγραφέως και δεν αντιπροσωπεύουν τις απόψεις των εκδοτών,των μεταφραστών, ή του Κέντρου Ορθοδόξων Χριστιανικών Σπουδών.
Μια Δημοσίευση του Κέντρου Ορθόδοξων Χριστιανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου