Η ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΜΑΣ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ

Πρωτοπρεσβύτερος Λεονίντ Κισκόφσκι (Leonid Kishkovsky)

Ο π. Λεονίντ προετοίμαζε μια αναθεωρημένη εκδοχή της εισήγησής του εδώ και μήνες πριν απ’ την κοίμησή του με σκοπό να τη δημοσιεύσει στο ιστολόγιο Δημόσια Ορθοδοξία. Καθώς δεν μπόρεσε να την ολοκληρώσει, λάβαμε την άδεια της οικογένειάς του να δημοσιεύσουμε εδώ όλη την εισαγωγική του ομιλία στο Παναμερικανικό Συνέδριο που έλαβε χώρα τον Ιούλιο του 2018. Είμαστε υπόχρεοι στον π. Λεονίντ για το όραμα, την καλοσύνη και την υποστήριξή του. Αιωνία η μνήμη του.

Απόψε φέρνω ένα μήνυμα σε όλους μας –σ’ εσάς αλλά και σ’ εμένα– ένα μήνυμα απ’ τον Άγιο Γερμανό της Αλάσκας:

Από τώρα και στο εξής, απ’ αυτήν την ώρα και τη στιγμή, ας αγαπήσουμε το Θεό πάνω πάνω απ’ όλα και ας επιδιώκουμε να εκπληρώνουμε το Άγιο Θέλημά Του.

Η αποστολή μας ως Ορθόδοξων Χριστιανών της Βορείου Αμερικής, το ταξίδι μας ως Ορθόδοξη Εκκλησία στην Αμερική, ξεκινά με την άφιξη ορθόδοξων ιεραποστόλων μοναχών στην Αλάσκα. Ανάμεσά τους ήταν ένας άγιος άνθρωπος, ένας άνθρωπος που κατέστησε τη ζωή του μια ιερή μαρτυρία.

Καθώς το ταξίδι μας εκτυλισσόταν, η ταυτότητα της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αμερική αποκαλύφθηκε σταδιακά. Περάσαμε μέσα από δοκιμασίες, αντιμετωπίσαμε προβλήματα και κρίσεις, κατορθώσαμε όμως να επιτύχουμε. Ας στοχαστούμε όλοι μαζί αυτό το ταξίδι. Ίσως κατ’ αυτόν τον τρόπο ανακαλύψουμε τι συγκροτεί σήμερα την ταυτότητά μας.

Αναγνωρίζουμε την προτεραιότητα της αγιότητας της Ορθόδοξης αποστολής στην Αλάσκα και στη Βόρεια Αμερική. Επιβεβαιώνουμε τη συνάφεια της ιερής μαρτυρίας του μοναχού Γερμανού με τη δική μας μαρτυρία στη Βόρεια Αμερική σήμερα. Από τώρα και στο εξής, απ’ αυτήν την ώρα και τη στιγμή, ας αγαπήσουμε το Θεό πάνω πάνω απ’ όλα και ας επιδιώκουμε να εκπληρώνουμε το Άγιο Θέλημά Του.

Ο μοναχός Γερμανός ήταν μέλος μιας ιεραποστολικής ομάδας οκτώ μοναχών που έφτασαν στη νήσο Κόντιακ το 1794. Διένυσαν περισσότερα από 7.000 μίλια και το ταξίδι τους διήρκησε σχεδόν 300 ημέρες. Ξεκίνησαν απ’ τη Μονή Βαλαάμ της ρωσικής Καρέλιας και έφτασαν στη νήσο Κόντιακ στην τότε ρωσική Αλάσκα. Εν μέσω πρωτόγονων συνθηκών, πολλών κινδύνων και δυσχερειών, οι ιεραπόστολοι προσπάθησαν να ευαγγελίσουν τους ιθαγενείς της Αλάσκας. Πολύ σύντομα μετά την άφιξη τους στο Κόντιακ οι ιεραπόστολοι ανέγειραν τον Ιερό Ναό της Αναστάσεως του Χριστού.

Κυβερνώσα αρχή στη ρωσική Αλάσκα ήταν η Ρωσοαμερικανική Εταιρεία, η οποία εφάρμοζε σκληρή πολιτική έναντι των ιθαγενών. Οι ιεραπόστολοι προσπάθησαν να υπερασπιστούν τους ιθαγενείς, οι οποίοι αγάπησαν τον μοναχό Γερμανό λόγω της ταπεινότητας και της συμπόνιάς του. Παρόλο που ο ίδιος δεν έμαθε τη γλώσσα των γηγενών, η γλώσσα της αγάπης, του σεβασμού και της φροντίδας κέρδισε τις καρδιές των Αλεούτιων. Αναζητώντας τη μοναξιά ως ερημίτης και θέλοντας να απομακρυνθεί απ’ την κυβερνώσα αρχή ο μοναχός Γερμανός μετέβη στη νήσο Σπρους, εκτός της ηπειρωτικής Αλάσκας. Απεβίωσε το 1836 σε ηλικία 81 ετών, έχοντας διακονήσει την ιεραποστολή και τους αγαπημένους του Αλεούτιους για 43 χρόνια.

Ο μοναχός Γερμανός ανακηρύχθηκε άγιος το 1970, λιγότερο από μισό έτος απ’ τη χορήγηση αυτοκεφάλου στην Ορθόδοξη Εκκλησία στην Αμερική. Τα λείψανα του μοναχού Γερμανού μεταφέρθηκαν απ’ τη νήσο Σπρους στον Ι.Ν. της Αναστάσεως του Χριστού στο Κόντιακ. Σύμφωνα με πολλές μαρτυρίες οι ακολουθίες της ανακήρυξής του ως αγίου του ήταν πλήρεις φωτός και χαρμόσυνου πνεύματος. Η συμμετοχή του Αρχιεπισκόπου Παύλου της Φινλανδίας στην πράξη της αγιοκατάταξης συμβόλιζε τη σχέση του Αγίου Γερμανού με τη Μονή Βαλαάμ. Ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος ήταν μοναχός στη Μονή Βαλαάμ προτού η Φιλανδία απωλέσει τμήμα της Καρέλιας μαζί με τη Μονή Βαλαάμ, λόγω της προσάρτησής αυτών των εδαφών στη Σοβιετική Ένωση. 

Η ιστορία της ιεραποστολής στην Αλάσκα είναι μια ιστορία που περιλαμβάνει μαρτύρια, δυσκολίες στα θαλάσσια ταξίδια και κινδύνους στην έρημο· μια πραγματικά αποστολική ιστορία.

Το πρωταρχικό χαρακτηριστικό της ταυτότητάς μας είναι η αγιότητα όπως τη βίωσε και την ενσάρκωσε ο Άγιος Γερμανός. Αυτή είναι η πηγή της παρουσίας και της αποστολής μας στη Βόρειο Αμερική, η οποία αποτελεί ένα θησαυρό που πρέπει να φυλάσσεται, καθώς και μια πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπιστεί μέσω της δικής μας ζωής και μαρτυρίας.

Το δεύτερο στοιχείο της ταυτότητας μας είναι ο ιεραποστολικός ζήλος και η ευαγγελική προσέγγιση που ενσαρκώνονται στο βίο του Αγίου Ιννοκέντιου Βενιαμίνοφ.

Αυτός ο σπουδαίος ιεραπόστολος κατέφθασε στην Αλάσκα το 1824 ως 27χρονος ιερέας με τη σύζυγο και τα παιδιά του, υπηρετώντας αρχικά στη νήσο Ουναλάσκα και συνέχεια στο Νέο Αρχάνγκελσκ (σημερινή Σίτκα). Ο π. Ιωάννης ήρθε επειδή ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα της Εκκλησίας με σκοπό να διαδώσει το Ευαγγέλιο του Χριστού στους ιθαγενείς της Αλάσκας. Ο ίδιος είχε πολλά χαρίσματα ως εθνογράφος, γλωσσολόγος, εξερευνητής και εφευρέτης.

Κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στη Ρωσία το 1839 ο π. Ιωάννης έμεινε χήρος. Το 1840 εκάρη μοναχός λαμβάνοντας το όνομα Ιννοκέντιος, ενώ τον ίδιο χρόνο χειροτονήθηκε επίσκοπος της Αλάσκας και ενός τμήματος της Σιβηρίας· μιας τεράστιας επισκοπής. Όταν το 1860-61 ο ιερομόναχος Νικόλαος (Κασάτκιν) ταξίδεψε στην Ιαπωνία, μια απροσδόκητη καθυστέρηση λόγω της βαρυχειμωνιάς στη ρωσική Άπω Ανατολή του επέτρεψε να συναντηθεί και να συνομιλήσει εκτενώς με τον Αρχιεπίσκοπο Ιννοκέντιο. Αυτή η συνάντηση ήταν καθοριστική για την παροχή καθοδήγησης και προοπτικών στον π. Νικόλαο όσον αφορά το ιεραποστολικό του έργο στην Ιαπωνία. Χάρη στον Αρχιεπίσκοπο Ιννοκέντιο, ο π. Νικόλαος αντιλήφθηκε τη σημασία εκμάθησης της ιαπωνικής γλώσσας με σκοπό να μεταφράσει την Αγία Γραφή. Εφαρμόζοντας στην πράξη αυτή την συμβουλή, ο Αρχιεπίσκοπος Νικόλαος της Ιαπωνίας όταν απεβίωσε το 1911, άφησε μια ισχυρή Ορθόδοξη Εκκλησία με Ιάπωνες ιερείς, κατηχητές μεταφράσεις των ιερών κειμένων, της Θείας Λειτουργίας, καθώς και ένα διευρυμένο δίκτυο ενοριών και ιεραποστολών που έχαιραν σεβασμού τόσο στην Αυτοκρατορική Αυλή όσο και στον ιαπωνικό λαό.

Η πώληση της Αλάσκας στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1867 προκάλεσε τα σχόλια του Αρχιεπισκόπου Ιννοκέντιου. Υπήρχαν φήμες ότι ο ίδιος ήταν κατά της πώλησης της Αλάσκας. Επιδιώκοντας να διορθώσει αυτές τις ανακρίβειες, έγραψε στον Ανώτατο Διοικητή της Ιεράς Συνόδου, ο οποίος ήταν διορισμένος απ’ την Αυτοκρατορική κυβέρνηση, τα ακόλουθα:

• Η πώληση της Αλάσκας στις Ηνωμένες Πολιτείες αποτελεί ένα προνοητικό βήμα, το οποίο καθιστά προσβάσιμες τις Ηνωμένες Πολιτείες στην ορθόδοξη ιεραποστολή.
• Ο τωρινός επίσκοπος στην Αλάσκα θα πρέπει να ανακληθεί στη Ρωσία και να τον διαδεχθεί κάποιος, ο οποίος θα μιλάει αγγλικά.
• Η επισκοπική έδρα θα έπρεπε να μεταφερθεί απ’ το Νέο Αρχάνγκελσκ (Σίτκα) στο Σαν Φρανσίσκο.
• Πρέπει να επιτραπεί στον επίσκοπο να χειροτονήσει Αμερικανούς πολίτες ως ιερείς.
• Πρέπει να επιτραπεί στον επίσκοπο και σε όλους τους κληρικούς να τελούν τις ιερές ακολουθίες στα αγγλικά, γι’ αυτό και οι ιερές ακολουθίες θα πρέπει να μεταφραστούν στα αγγλικά.
• Τα αγγλικά και όχι τα ρωσικά θα πρέπει χρησιμοποιούνται ως γλώσσα διδασκαλίας στα σχολεία που ιδρύθηκαν στο Σαν Φρανσίσκο, καθώς και για την προετοιμασία για χειροτονία και ιεραποστολικό έργο.

Το 1868, ο Ιννοκέντιος εξελέγη Μητροπολίτης Μόσχας, υπηρετώντας ως ο de facto πρώτος ιεράρχης της Εκκλησίας της Ρωσίας μέχρι το θάνατό του το 1871. Ως το τέλος της ζωής του παρέμεινε διορατικός υπερασπιστής της Ορθόδοξης ιεραποστολής.

Ο Μητροπολίτης Ιννοκέντιος ανακηρύχθηκε άγιος από την Εκκλησία της Ρωσίας το 1977 κατόπιν αιτήματος της Ιεράς Συνόδου της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αμερική.

Η ιστορία του Μητροπολίτη Ιννοκέντιου είναι ενδιαφέρουσα και πολύπλευρη, καθώς μας δίνει μια έντονη εικόνα της ιεραποστολικής κλήσης της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Πολλοί άλλοι επίσης διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στον ευαγγελισμό του λαού της Αλάσκας και στην διάδοση της Ορθοδοξίας στην Βόρεια Αμερική. Ένα λαμπρό παράδειγμα της ιεραποστολής στην Αλάσκα αποτελεί ο άγιος ιερέας Γιάκωβ Νετσβέτοφ, του οποίου τη μνήμη γιορτάζουμε σήμερα.

Το τρίτο καθοριστικό στοιχείο της Ορθόδοξης ταυτότητας στην Αμερική φανερώνεται στην διακονία του Αγ. Τύχωνα, ο οποίος υπηρέτησε ως επίσκοπος και εν τέλει ως αρχιεπίσκοπος της Αμερικής από το 1898 έως το 1907. Αυτή ήταν μια εποχή συνέχισης της ορθόδοξης ιεραποστολής, μια περίοδος κατά την οποία καλωσορίσαμε και προσφέραμε ποιμαντική φροντίδα στους μετανάστες και τις εκκλησιαστικές τους κοινότητες στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά· μια εποχή κατά την οποία καλλιεργήσαμε την ιδέα μιας ενωμένης Ορθόδοξης Εκκλησίας με πληθυσμό πολιτισμικά και γλωσσικά διαφορετικό. Η διακονία του επισκόπου Τύχωνα ήταν εξαιρετικά πολυσχιδής, συνεπής, σεμνή, υπομονετική και εμπνευσμένη. Τα χαρίσματα του αναγνωρίστηκαν, όπως φαίνεται και απ’ την ανάρρησή του στον αρχιεπισκοπικό θρόνο το 1905, καθώς και από την εκλογή του ως Πατριάρχη Μόσχας το 1917. Απαριθμώντας τα επιτεύγματά του ένα προς ένα αναδεικνύουμε το όραμά του και τη σημασία του για την ταυτότητά μας σήμερα:

• Μετέφερε την επισκοπική έδρα απ’ το Σαν Φρανσίσκο στην Νέα Υόρκη
• Έδωσε την ευλογία του στην Florence Hapgood, η οποία ήταν για χρόνια μέλος της Προτεσταντικής Επισκοπικής Εκκλησίας και διάσημη μεταφράστρια, με σκοπό να μεταφράσει στα αγγλικά τις ιερές ακολουθίες.
• Υποδέχθηκε τους μετανάστες απ’ τη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Ευρώπη.
• Εγκαθίδρυσε νέες ενορίες για τους μετανάστες.
• Ίδρυσε εκκλησιαστική σχολή στη Μινεάπολη
• Εγκαθίδρυσε τη Μονή του Αγ. Τύχωνα στη Νότια Χαναάν, της Πενσυλβάνια.
• Ενθάρρυνε την ενεργό συμμετοχή κληρικών στη λήψη αποφάσεων για την ιεραποστολική επισκοπή.
• Βοήθησε στην εκλογή του Raphael Hawaweeny ως Επισκόπου για τις αραβόφωνες κοινότητες.
• Προνόησε για τον διορισμό βοηθού επισκόπου στην Αλάσκα.
• Καλωσόρισε τον πολιτισμικό και γλωσσικό πλουραλισμό της Ορθοδοξίας στη Βόρεια Αμερική, οραματιζόμενος μια ενωμένη Ορθόδοξη Εκκλησία, με αραβικές, σερβικές και ελληνικές κοινότητες που θα είχαν ως προκαθήμενους Άραβες, Σέρβους και Έλληνες επισκόπους.
• Αυτός ο πλουραλισμός ίσχυε προφανώς και για τους Ρουμάνους, τους Αλβανούς τους Βούλγαρους και άλλους, σύμφωνα με τις ανάγκες του καθενός.
• Ανέδειξε το ευρύ πνεύμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας όσον αφορά το διάλογο με τις άλλες χριστιανικές εκκλησίες.
• Συγκάλεσε τη πρώτη Παναμερικανική Σύνοδο το 1907, προνοώντας για την πλήρη συμμετοχή κληρικών και λαϊκών αντιπροσώπων.
• Περιέγραψε το μέλλον της Ορθοδοξίας στην Αμερική, επικεντρώνοντας τη σκέψη του στη μελλοντική αυτονομία κα την ενδεχόμενη χορήγηση αυτοκεφάλου.

Όταν εξελέγη Πατριάρχης Μόσχας, εν μέσω της βίας της κομμουνιστικής επανάστασης, ήταν ξεκάθαρο για τον ίδιο καθώς και για πολλούς άλλους ότι ο δρόμος που ανέμενε την Εκκλησία της Ρωσίας ήταν ο δρόμος της ανάβασης στον Γολγοθά, ο δρόμος του μαρτυρίου και των παθών. Ο πατριάρχης Τύχων ανακηρύχθηκε άγιος από την Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία το 1989.

Για την Εκκλησία μας στην Αμερική, οι επιπτώσεις της Επανάστασης στη Ρωσία έγιναν αισθητές λόγω της απώλειας επαφών με τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία. Η υποστήριξη που είχε η Εκκλησία στην Αμερική από τη Ρωσία χάθηκε δημιουργώντας σοβαρές οικονομικές προκλήσεις. Μεταξύ πολλών άλλων απωλειών, η εκκλησιαστική σχολή έπρεπε να κλείσει, με αποτέλεσμα να μην υφίσταται θεολογική εκπαίδευση έως την ίδρυση του Σεμιναρίου του Αγίου Βλαδιμήρου και του Σεμιναρίου του Αγίου Τύχωνα το 1938. Με αργούς ρυθμούς, στα μέσα του 20^ου αιώνα η Εκκλησία μας, που τότε ονομαζόταν Μητροπόλια της Βόρειας Αμερικής, στάθηκε εκ νέου στα πόδια της και ανέκτησε την αίσθηση της αποστολής της. Αποτέλεσμα των ανωτέρω ήταν η ίδρυση προαστιακών ενοριών με ιερές ακολουθίες, οι οποίες τελούντο στην αγγλική γλώσσα. Έως τη δεκαετία του 1960 το Πατριαρχείο Μόσχας είχε αντιληφθεί ότι δεν μπορούσε να έχει τον έλεγχο επί της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αμερική, ενώ η Μητροπόλια καλώντας το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως να λάβει πρωτοβουλία με σκοπό τη σύσταση πανορθόδοξης ενότητας στην Αμερική, έλαβε την απάντηση ότι τα ζητήματα της Μητροπόλια μπορούσαν να επιλυθούν μόνο απ’ τη Μόσχα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την έναρξη συνομιλιών και διαπραγματεύσεων που κατέληξαν με τη χορήγηση αυτοκεφάλου στην Ορθόδοξη Εκκλησία στην Αμερική το 1970.

Για ορισμένους, το αυτοκέφαλο έχει καταστεί μια αφηρημένη ιδέα, ένα τεχνικό ζήτημα, καθώς και μια κανονική και ίσως επουσιώδης λεπτομέρεια. Στην πραγματικότητα, το αυτοκέφαλο της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αμερική επιβεβαιώνει την αυθεντικότητα της ιεραποστολής της καθώς και τη σημασία της παρουσίας μας. Η αποστολή μας δεν έγκειται στο να είμαστε πρεσβευτές άλλων χωρών ή πολιτισμών. Η αποστολή μας είναι η υπεράσπιση της Ορθόδοξης πίστης στην και προς την Αμερική.

Προφανώς ζούμε ακόμη σε μια εποχή Ορθόδοξου πλουραλισμού στη Βόρεια Αμερική. Ωστόσο, παραμένουμε πιστοί στο όραμα της αγιότητας, της ιεραποστολής και της ενότητας που μας παρέδωσαν οι προκάτοχοί μας. Ζούμε ταπεινά, εν ειρήνη και αρμονία με τους Ορθόδοξους αδελφούς και τις αδελφές μας που ανήκουν σε άλλες Ορθόδοξες εκκλησίες. Παρόλα αυτά υποστηρίζουμε με θάρρος ένα όραμα κοινού σκοπού και ενότητας, στο οποίο καλούνται να συμβάλλουν όλοι οι Ορθόδοξοι.

H Παναμερικανική Σύνοδος έχει ως κατευθυντήρια αρχή της τη φράση «Υπέρ της του κόσμου ζωής». Όταν ο π. Αλέξανδρος Σμέμαν έγραψε τις σκέψεις τους χρησιμοποιώντας τον παραπάνω τίτλο, ετοιμαζόταν να μιλήσει σε ένα συνέδριο φοιτητών με σκοπό να παρουσιάσει την Ορθόδοξη πίστη, τα μυστήρια και την Ορθόδοξη κοσμοθεωρία σε ένα κοινό που γνώριζε ελάχιστα για την Ορθοδοξία. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι αυτό το βιβλίο κατέστη γρήγορα δημοφιλές και σημαντικό για πολλούς αναγνώστες, ορθόδοξους και-μη, αγγλόφωνους αλλά και μη-αγγλόφωνους (λόγω των πολλών μεταφράσεών του). Η διδασκαλία και τα νοήματά αυτού του βιβλίου παραμένουν δημοφιλή και σημαντικά για όλο τον κόσμο μέχρι σήμερα. Παρόλο που κυρίως  αποτελείται από τις προσωπικές, θεολογικές και λειτουργικές σκέψεις του πατέρα Αλέξανδρου, προσφέρει μια ζώσα μαρτυρία της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αμερική.

Το χαρμόσυνο ευχαριστιακό όραμα που μοιράστηκε μαζί μας ο π. Αλέξανδρος είναι ένας τρόπος να συνοψίσουμε το ταξίδι της Ορθοδοξίας στην Αμερική, ανοίγοντας τον δρόμο για το μέλλον. Η αγιοσύνη του Αγ. Γερμανού αποτελεί το θεμέλιο της Ορθόδοξης ιεραποστολής στην Αλάσκα, η ιεραποστολή επεκτάθηκε στα «πέρατα της γης» από τον Άγιο Ιννοκέντιο καθώς και μέσω της ποιμαντικής φροντίδας του Αγ. Τύχωνα –όλα αυτά προσφέρονται από εμάς στον Θεό «κατά πάντα και διά πάντα» στη Θεία Λειτουργία, στην Λειτουργία, στην οποία ομολογούμε ότι ο Ιησούς Χριστός «ἑαυτὸν παρεδίδου, ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς». Επιπλέον αυτό το ευχαριστιακό όραμα μας προσανατολίζει στη Δεύτερη Παρουσία του Κυρίου, μας οδηγεί στην ειρήνη, στη χαρά και στην αγάπη της Βασιλείας του Θεού.

Τα τελευταία λόγια που είπε στην εκκλησία ο π. Αλέξανδρος Σμέμαν, λίγες μέρες πριν αποδημήσει εις Κύριον ήταν λόγια ευχαριστίας την Ημέρα των Ευχαριστιών του 1983. Αυτό το τελευταίο κήρυγμα προσέφερε «εαυτούς και αλλήλους και ολόκληρη τη ζωή μας» στο Θεό με έναν ύμνο ευχαριστίας. Με ορισμένες πρέπουσες αλλαγές για τη σύναξή μας, ας κάνουμε αυτά τα λόγια δικά μας, καθιστώντας τα τον κοινό μας ευχαριστιακό ύμνο.

Ευχαριστούμε Κύριε!

Όποιος μπορεί να ευχαριστήσει είναι άξιος για σωτηρία και αιώνια ζωή.

Ευχαριστούμε Κύριε, που αποδέχτηκες την Ευχαριστία μας προς την Αγία Τριάδα, τον Πατέρα, τον Υιό το Άγιο Πνεύμα που γέμισες τις καρδιές μας με τη χαρά, την ειρήνη και τη δικαιοσύνη του Αγίου Πνεύματος.

Ευχαριστούμε, Κύριε που μας αποκαλύφθηκες και μας χάρισες την πρόγευση της Βασιλείας Σου.

Ευχαριστούμε Κύριε που μας ένωσες ούτως ώστε να διακονήσουμε Εσένα και την Αγία Σου Εκκλησία.

Ευχαριστούμε Κύριε που μας βοήθησες να υπερβούμε όλες τις δυσκολίες, τα πάθη, τους πειρασμούς και αποκατέστησες την ειρήνη, την αμοιβαία αγάπη και τη χαρά χαρίζοντας μας την κοινωνία του Αγίου Πνεύματος.

Ευχαριστούμε Κύριε για τις ταλαιπωρίες, επειδή μας αποκάθαιραν απ’ τον εγωισμό, υπενθυμίζοντας μας ότι «ἑνός ἐστι χρεία», η αιώνια Βασιλεία Σου.

Ευχαριστούμε Κύριε που μας εγκατέστησες σε μια χώρα όπου είμαστε ελεύθεροι να Σε λατρεύουμε.

Ευχαριστούμε Κύριε γι’ αυτή τη σύναξη, τις επισκοπές, τις ενορίες και τις ιεραποστολές μας, τις μοναστικές μας κοινότητες, τα ιεροσπουδαστήριά μας, στα οποία κηρύσσεται το όνομα του Θεού.

Ευχαριστούμε Κύριε για τις οικογένειές μας: τους συζύγους, τις συζύγους μας και ιδιαίτερα για τα παιδιά μας που μας διδάσκουν να λατρεύουμε το Άγιο Όνομά σου Με χαρά, συγκίνηση και ιερούς ύμνους.

Σε Ευχαριστούμε Κύριε κατά πάντα και διά πάντα.

Μέγας είσαι Κύριε και θαυμαστά τα έργα σου και καμία λέξη δεν αρκεί για να υμνήσει τα θαύματά σου.

Κύριε, είναι καλό να βρισκόμαστε εδώ. Αμήν.

Ο π. Λεονίντ Κισκόφσκι (1943-2001) ήταν ιερέας της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αμερική για 52 χρόνια και διετέλεσε για πολλά χρόνια Διευθυντής Εξωτερικών Υποθέσεων και Διαεκκλησιαστικών Σχέσεων.

To ιστολόγιο Δημόσια Ορθοδοξία (Public Orthodoxy) επιδιώκει να προωθήσει συζήτηση και συνδιάλεξη, παρέχοντας ένα φόρουμ για διαφορετικές απόψεις σε σχέση με σύγχρονα ζητήματα που αφορούν τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό. Οι απόψεις που εκφράζονται σ’ αυτό το άρθρο είναι αποκλειστικά του συγγραφέως και δεν αντιπροσωπεύουν τις απόψεις των εκδοτών,των μεταφραστών, ή του Κέντρου Ορθοδόξων Χριστιανικών Σπουδών.