Ο Χριστιανικός κόσμος συνολικά, καθώς και ο Ορθόδοξος κόσμος ειδικότερα, έχει τρομοκρατηθεί από την εισβολή των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων στην Ουκρανία. Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της εκστρατείας έχουν σκοτωθεί χιλιάδες άνθρωποι –μεταξύ αυτών νεαροί στρατιώτες, άμαχοι άνδρες, γυναίκες και παιδιά αδιακρίτως–, ενώ παράλληλα, έχουν καταστραφεί νοσοκομεία, σχολεία, κατοικίες, μοναστήρια και εκκλησίες. Επιπλέον, εκατομμύρια είναι οι πρόσφυγες που εγκαταλείπουν τα σπίτια τους και το βιός τους. Ήδη από την έναρξη του πολέμου ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Κύριλλος, υποστήριξε την «στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία, χρησιμοποιώντας μάλιστα τον ίδιο παραπάνω υποκριτικό χαρακτηρισμό, με σκοπό την απόκρυψη της αλήθειας πως μια κυρίαρχη χώρα δέχονταν εισβολή από τον γείτονά της. Φαίνεται ότι ο Πατριάρχης έπραξε με δική του πρωτοβουλία, διότι ο Πούτιν δεν δείχνει ότι αποζητά οποιαδήποτε υποστήριξη από την Εκκλησία· αντιθέτως ο ίδιος προσπαθεί να καθυποτάξει τον λαό της χώρας του, αντιμετωπίζοντας ως ποινικό αδίκημα την αμφισβήτηση των ενεργειών του ρωσικού κράτους. Παρ’ όλα αυτά, η δικαιολόγηση της εισβολής στην Ουκρανία έχει βασιστεί κυρίως στο ιδεολόγημα του «Ρωσικού κόσμου» (Russkiy Mir), το οποίο έχει τις ρίζες του στην πρωτοβουλία του Κυρίλλου (Γκουντιάεφ) —την εποχή πριν γίνει ακόμα Πατριάρχης— όταν ως μητροπολίτης Σμολένσκ, ίδρυσε το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ρωσικών Λαών με τη συντηρητική και αντιδυτική του ατζέντα. Συνεπώς μέσω του Πατριάρχη της (που είναι ο δικός μας Πατριάρχης, διότι μιλώ ως πρωτοπρεσβύτερος του Πατριαρχείου Μόσχας), η Εκκλησία της Ρωσίας έχει εμπλακεί πλήρως στην εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία. Οποιεσδήποτε φωνές διαφωνίας ή ακόμη και κριτική έχουν κατασταλεί σε όλο το ρωσικό κράτος (αν και είναι αξιοσημείωτο ότι στη «διασπορά» υπήρξαν φωνές διαφωνίας, ακόμη και από υψηλόβαθμους ιεράρχες). Ο πόλεμος συνεχίζεται εδώ κι έξι μήνες και παρά τις διαμαρτυρίες και τα διαβήματα από διάφορες πλευρές εξακολουθεί αμείλικτος, ενώ οι σχετικές ειδήσεις για τον πόλεμο έχουν σιγήσει ή, για να χρησιμοποιήσουμε μια πιο ταιριαστή μεταφορά, έχουν νεκρωθεί. Η πολιτική του Πούτιν φαίνεται να είναι —παραφράζοντας τον Τάκιτο— να δημιουργήσει μια έρημο και να την ονομάσει …Ρωσία!
Σκοπός του εν λόγω κειμένου είναι η παρουσίαση της επιστολής μιας ομάδας ενδιαφερόμενων επιστημόνων σχετικά με την επικρατούσα κατάσταση στην Ουκρανία. Γιατί οι εν λόγω επιστήμονες να απευθύνουν μια τέτοια επιστολή προς τον Δρ. Ιωάννη Σαούκα, ο οποίος εκτελεί χρέη Γενικού Γραμματέα στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών; Η επιστολή ζητά απ’ τον ίδιο να ασκήσει πίεση στο Π.Σ.Ε., ούτως ώστε να διαγραφεί η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας (Πατριαρχείο Μόσχας) από μέλος του Π.Σ.Ε., ενώ παράλληλα ζητείται να διασφαλιστεί η εκπροσώπηση αμφότερων των Ορθόδοξων Εκκλησιών στην Ουκρανία στην επικείμενη Γενική Συνέλευση στη Καρλσρούη, καθώς και να ευρεθεί κάποιος τρόπος, ούτως ώστε να καταστεί δυνατή η παρουσία μελών της Εκκλησίας της Ρωσίας, τα οποία έχουν εκφράσει κριτική, ακόμη και οργή, για την υποστήριξη που παρέχεται εκ μέρους του Πατριάρχη Κυρίλλου στον πόλεμο του Πούτιν. Ο ίδιος ο Δρ. Σαούκα, στις 2 Μαρτίου του τρέχοντος έτους, μόλις μια εβδομάδα μετά την εισβολή στην Ουκρανία, κάλεσε τον Πατριάρχη Κύριλλο «να υψώσει τη φωνή του και να μιλήσει εκ μέρους των αδελφών που υποφέρουν» στην Ουκρανία. Η απάντηση του Πατριάρχη ήταν απλώς να επαναλάβει τη γραμμή του Πούτιν.
Γιατί να επιχειρηθεί ο αποκλεισμός της Εκκλησίας της Ρωσίας από το Π.Σ.Ε., δεδομένου ότι μια τέτοια ενέργεια θα αντιμετωπιστεί ως ένα ακόμη παράδειγμα ρωσοφοβίας, στην οποία αναφέρεται ο Πατριάρχης στην επιστολή του προς τον Δρ. Σαούκα;
Κατά την άποψή μου, η εν λόγω έκκληση αποτελεί κυρίως μια κραυγή αγωνίας λόγω των μεγάλων δεινών που προκαλεί η εισβολή της Ρωσίας. Νομίζω πως δεν πρέπει να γελιόμαστε ότι η διαμαρτυρία μιας ομάδας επιστημόνων και ακαδημαϊκών είναι πιθανό να έχει μεγάλη βαρύτητα στον κόσμο της γεωπολιτικής. Κάποιοι άλλωστε θα αναρωτηθούν, «γιατί να ασχοληθούμε;» Δεν θα έπρεπε απλώς να επιστρέψουμε στα βιβλία και τις μελέτες μας; Η ταχεία αποδοχή της εν λόγω επιστολής –η οποία προέκυψε από ιδέες, που εξέφρασαν οι ομιλητές ενός συνεδρίου με θέμα «Θρησκεία και πολιτική στο πλαίσιο του πολέμου εναντίον της Ουκρανίας», το οποίο διοργανώθηκε από το Κέντρο Βιβλικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μπάμπες-Μπολιάι στο Κλουζ της Ρουμανίας– μαρτυρά τον πραγματικά διεθνή χαρακτήρα του επιστημονικού κόσμου, ο οποίος αποτελείται από κοινότητες που συνδέονται μεταξύ τους μέσω μιας κοινής δέσμευσης στην αναζήτηση της αλήθειας και την αγάπη για μια αμερόληπτη επιστήμη· πράγματι από αυτές τις κοινότητες έχουν αναπτυχθεί ισχυροί δεσμοί φιλίας και ενδιαφέροντος μεταξύ των συναδέλφων επιστημόνων —και μεταξύ όλων των συνανθρώπων μας— ανά τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που διώκονται από τα κατασταλτικά μέτρα του Ρωσικού κράτους ήδη από την αρχή του πολέμου.
Ευελπιστούμε ότι η κραυγή αγωνίας μας θα ακουστεί και άλλοι θα ενώσουν τη φωνή τους με τη διαμαρτυρία μας. Ποιος ξέρει άραγε πόσοι χριστιανοί στη Ρωσία θα βρουν παρηγοριά, παρά τη σιωπής που τους επιβάλλεται, από τη γνώση ότι υφίστανται πολλές φωνές, οι οποίες υψώνονται ενάντια στην βία που διαπράττεται στην Ουκρανία εδώ και έξι μήνες; Βία την οποία υποστηρίζει και υποθάλπει ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσιών Κύριλλος, τον οποίο πολλοί από εμάς δυσκολευόμαστε όλο και περισσότερο να αναγνωρίσουμε ως Πατριάρχη μας.
Μια Δημοσίευση του Κέντρου Ορθόδοξων Χριστιανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου