Ο συνωμοσιολόγος κληρικός

Το 2020, ο Αρχιεπίσκοπος Ντάλας και Νότου της OCA (Ορθόδοξη Εκκλησία της Αμερικής) Αλέξανδρος (Γκολίτσιν) προειδοποίησε το ποίμνιο του σε μια επισκοπική εγκύκλιο αναφορικά με τα λεγόμενα του Heers, τα οποία, όπως επισήμανε ο Σεβασμιώτατος «δεν εγκρίνονται από καμία κανονική δικαιοδοσία». Ενώ δόθηκε αρκετά μεγάλη προσοχή στο κανονικό καθεστώς του Heers τα τελευταία χρόνια, αυτό που με απασχολεί περισσότερο είναι το περιεχόμενο των διαδικτυακών του διακηρύξεων. Ως ανθρωπολόγος της Ορθοδοξίας, παρατηρητής της κοινωνικής πολιτικής και των ΜΜΕ στις Ηνωμένες Πολιτείες, είχα στρέψει την προσοχή μου στον Heers εδώ και αρκετό καιρό. Πρόκειται για μια δημοφιλή περσόνα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στα διαδικτυακά περιβάλλοντα των μέσων ενημέρωσης της αντιδραστικής ορθόδοξης μερίδας, όπου διάφοροι άνθρωποι συμμετέχουν ενεργά ο ένας στα podcast του άλλου ή στα βίντεο συνεχούς ροής. Την ημέρα που κυκλοφόρησε το ανακοινωθέν της Συνέλευσης, ο Heers ήταν καλεσμένος στην Εκκλησία του Αιώνιου Λόγου, ένα κανάλι στο YouTube με πάνω από 17 χιλιάδες συνδρομητές που διευθύνει ο David Patrick Harry. Κατά τη διάρκεια του επεισοδίου, στο οποίο οι δυο άντρες συζητούσαν για το πώς ο μετανθρωπισμός είναι «αντίχριστος», μια λέξη που ο Heers αρέσκεται να χρησιμοποιεί τακτικά για πράγματα με τα οποία διαφωνεί θεολογικά, ο ίδιος διακήρυξε ότι η πανδημία αποτελεί «μέρος των μηχανορραφιών του εχθρού». Ο Harry, διδακτορικός φοιτητής της Θεολογικής Σχολής Graduate Union, έχει κάνει καριέρα με τη μετάδοση θρησκευτικών ιδεών και θεωριών συνωμοσίας, με περιεχόμενο που είναι ανοιχτά ομοφοβικό, τρανσφοβικό, χονδροφοβικό και μισαναπηρικό. Πριν από αρκετά χρόνια, ο Harry δέχτηκε σκληρή κριτική επειδή πωλούσε μέσω της εκπομπής του μια σημαία που απεικόνιζε τον ορθόδοξο σταυρό σε συνδυασμό με μια σημαία της Συνομοσπονδίας. Ο Heers έχει επίσης εμφανιστεί σε διάφορα ακραία πολιτικά podcasts, συμπεριλαμβανομένου ενός που φιλοξενείται από την Dissident Mama (Αντιφρονούσα Μητέρα), η οποία είναι υποστηρίκτρια της Συνομοσπονδίας και του «Αμερικανικού νότου», καθώς και μέλος της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας εν Υπερορία στη Βόρεια Καρολίνα.

Κάθε μέρα, ο Heers αναφέρεται σε εκατοντάδες αναρτήσεις χρηστών στο Twitter που διατυμπανίζουν ακραίες ιδεολογικά, συχνά ρατσιστικές και φανατικές ιδέες για τον κόσμο. Ενώ ο ίδιος έχει μια μεγάλη ποικιλία θεολογικών απόψεων που δεν είναι εμποτισμένες στην Ορθόδοξη ιστορία αλλά προβάλλουν μια αυστηρή προσέγγιση της πίστης, συμπεριλαμβανομένης της ιδέας ότι η υποδοχή στην Εκκλησία πρέπει να γίνεται μόνο μέσω του βαπτίσματος. Θέλω, ωστόσο, να επικεντρωθώ σε ένα σοβαρό ζήτημα που αποδεικνύει γιατί ο Heers αποτελεί μια προβληματική και θεολογικά επικίνδυνη φιγούρα για την Ορθοδοξία. Πρόκειται για το ζήτημα του κορωνοϊού. Η πανδημία του κορωνοϊού (COVID-19) ήταν μια περίοδος τεράστιας παραγωγής ψηφιακού υλικού από τον Heers, ο οποίος παρείχε πρόθυμα τη γνώμη του για τα πάντα, από το κλείσιμο των εκκλησιών, έως τη χρήση μασκών και τους εμβολιασμούς. Ενώ ο Heers ισχυρίζεται ότι στηρίζεται στις διδασκαλίες των Πατέρων της Εκκλησίας, η πραγματικότητα είναι ότι κατανοεί τους πατέρες μέσα από έναν ακραίο γεροντισμό. Όταν ο Heers αναφέρεται στους αγίους πατέρες, συνήθως έχει κατά νου πιο σύγχρονους Έλληνες γέροντες, συχνά άγνωστους, οι οποίοι έχουν προαισθήματα ή προβλέψεις για ό,τι κακό μας περιμένει μελλοντικά.  Ο διακεκριμένος θεολόγος Παντελής Καλαϊτζίδης μας υπενθυμίζει ότι «σε αυτούς τους κρίσιμους καιρούς που η παγκόσμια Ορθοδοξία έρχεται αντιμέτωπη με τα κύματα της γνωσιομαχίας, του φονταμενταλισμού, του αντιδυτικισμού της αντινεωτερικότητας…και του γεροντισμού», πρέπει να υιοθετήσουμε το παράδειγμα του Φλωρόφσκυ που δίνει έμφαση στην «αναγκαία σύνθεση λογικής και πίστης» (Καλαϊτζίδης 2021, 267-68). Ο γεροντισμός δεν είναι η μέση οδός της Ορθοδοξίας, αλλά μια δυσπροσάρμοστη έμφαση στην υπακοή προς αμφιλεγόμενα άτομα που δεν κάνει τίποτε άλλο απ’ το να καταπιέζει τη λογική, οδηγώντας σε προσωπολατρία και ενδυναμώνοντας αντιδραστικές προσεγγίσεις σε σημαντικά κοινωνικά και θεολογικά ζητήματα.

To 2022, o Heers συνεπιμελήθηκε μαζί με άλλα άτομα από τον αντιδραστικό χώρο έναν συλλογικό τόμο για τον COVID-19, ο οποίος επικεντρωνόταν στον παραμερισμό του φόβου του θανάτου λόγω του φόβου του Θεού. Αντί να δει τη συνετή αντίδραση της Εκκλησίας στα μέτρα δημόσιας υγείας και τις προτροπές των ιεραρχών να είμαστε προσεκτικοί ως μέρος της αγάπης και της φροντίδας προς τον πλησίον, ο Heers θεωρεί τα παραπάνω ως «τα προφητικά σημάδια μιας δαιμονικής μεθοδολογίας» και μια «πνευματική πρόκληση μεγίστου μεγέθους» (Heers 2022, 180). Το κεφάλαιο του Heers στον συλλογικό τόμο αποτελεί την γραπτή εκδοχή της σειράς του podcast Orthodox Ethos (Ορθόδοξο Ήθος) και αποτελείται από δύο μέρη με τίτλο «Το αφήγημα του κορωνοϊού και η δαιμονική μεθοδολογία του». Στη σειρά των podcast και στο εν λόγω κεφάλαιο, ο Heers καταδικάζει τους «κληρικούς» που «αποδέχθηκαν ως τετελεσμένο γεγονός και ελαφρά τη καρδία την εγκατάλειψη του πατερικού αξιώματος και την υιοθέτηση μιας ωφελιμιστικής προσέγγισης στη λήψη των ‘εμβολίων’ – μια προσέγγιση τόσο αντίθετη με τη στενή Οδό του Κυρίου» (2022, 196). Αλλού, ο Heers βασιζόμενος σε έναν γέροντα μοναχό, υποδηλώνει ότι το εμβόλιο κατά του COVID-19 μπορεί να είναι το χάραγμα του θηρίου και προτρέπει σε μετάνοια όσους έχουν υποκύψει στον πειρασμό του εμβολιασμού.

Ο Heers συνεχώς διακήρυττε θεολογικές αντιρρήσεις αναφορικά με τα πρωτόκολλα δημόσιας υγείας και εξέφραζε ανησυχίες για τα εμβόλια, υποστηρίζοντας ότι «το να αναστέλλεις τα Ιερά Μυστήρια κλείνοντας οικειοθελώς τις εκκλησίες ή περιορίζοντας την πρόσβαση στα Ιερά είναι απώλεια της χάρης του θεού και παραχώρηση δικαιωμάτων στον εχθρό». Ο Heers έχει επίσης υποστηρίξει ότι η «λεγόμενη πανδημία έχει επιτραπεί από τον Θεό ως δοκιμασία για όλους τους Ορθόδοξους Χριστιανούς, ούτως ώστε να διαχωριστούν τα πρόβατα από τα ερίφια».  Οι δηλώσεις αυτές έγιναν όταν ο Heers όταν ήταν καλεσμένος στο κανάλι Orthodox Christian Theology (Ορθόδοξη Χριστιανική Θεολογία) του Craig Truglia, σε ένα επεισόδιο που έχει πλέον αφαιρεθεί από το YouTube ως παραπληροφόρηση. Στο ίδιο επεισόδιο, ο Heers επανέρχεται στην ιδέα ότι η δαιμονική δραστηριότητα παραμορφώνει τον κόσμο, προκαλώντας Ορθόδοξους «κληρικούς να κλείνουν εκκλησίες και να ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να κάνουν μη-ελεγμένα εμβόλια», ενώ θεωρεί ότι όλα αυτά αποτελούν σημεία των έσχατων καιρών. Βασισμένος στον γεροντισμό, ο Heers σχολιάζει παρατηρήσεις του αγίου Παΐσιου για να υποδείξει ότι τα εμβόλια «θα χρησιμοποιηθούν για τη χειραγώγηση και τον έλεγχο των μαζών». Ισχυριζόμενος ο Heers ότι οι κυβερνητικά επιβαλλόμενες απαγορεύσεις κυκλοφορίας, η συζήτηση για τις μεταλλάξεις του ιού και η ανάγκη πολλαπλών εμβολιασμών κατά του κορωνοϊού είναι δαιμονικά, τελικά υποστηρίζει συνωμοσιολογικές θεωρίες περί παγκοσμιοποίησης και βαθέους κράτους που δεν έχουν θέση στην Ορθοδοξία.

Κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης με την Dissident Mama (Αντιφρονούσα Μητέρα) ο Heers προσέφερε ποιμαντικές συμβουλές για την αντιμετώπιση ενός επισκόπου ή ιερέα που σου «ζητάει να φορέσεις μάσκα». Ο Heers υποστήριξε,  σύμφωνα με τη δική του κατανόηση της «πατερικής παράδοσης» και των «γερόντων» ότι η χρήση μάσκας είναι μια πνευματική πλάνη, ιδιαίτερα εντός της εκκλησίας. Όπως πολλοί από την μερίδα των αντιδραστικών ορθόδοξων, ο Heers έχει καταγγείλει την εξουσία ιερέων, επισκόπων και μητροπολιτών με τους οποίους διαφωνεί σχετικά με την παγκοσμιοποίηση, τον COVID-19 και διάφορα πολιτικά θέματα. Στο ίδιο επεισόδιο με την Dissident Mama (Αντιφρονούσα Μητέρα), ο Heers διακήρυξε ότι υπάρχει «μαζική αποστασία από το ορθόδοξο ήθος και τη διδασκαλία» σε μεγάλη μερίδα του ορθόδοξου κλήρου, ιδιαίτερα διαμέσου του «οικουμενισμού και τώρα λόγω του COVID». Αν και φαινομενικά βρίσκεται εκτός της κανονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο Heers φαίνεται να αισθάνεται άνετα στο να ασκεί κριτική στον ορθόδοξο κλήρο γενικά, χρησιμοποιώντας τον θεολογικό– συνωμοσιολογικό του λόγο, ο οποίος σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως ορθόδοξος. Ο Heers συνδέει τον κορωνοϊό με ένα ευρύ φάσμα ακροδεξιών ιδεολογιών, συμπεριλαμβανομένων των συμμοριών μιας ελίτ, μιας παγκόσμιας κυβέρνησης, καθώς και με τον μαρξισμό και τον σοσιαλισμό. Αυτού του είδους η ρητορική είναι ενδεικτική όχι του θεολογικού βάθους αλλά μιας αντιδραστικής, πολιτικής προπαγάνδας που έχει μολύνει τον Ορθόδοξο χριστιανισμό από τα μέσα της δεκαετίας του 2010.  Η διαδικτυακή εμβέλεια του Heers, μέσω διαφορετικών μέσων, είναι παγκόσμια και επηρεάζει ομοϊδεάτες του να ασπαστούν την ίδια πίστη, άτομα που υπερασπίζονται τον Heers και την ιδεολογία του, ενώ παράλληλα έρχονται σε αντίθεση με τους επισκόπους. Το παρακάτω meme, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα από τον αντιδραστικό ορθόδοξο λογαριασμό Pascha Press στο Facebook και άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ένα ενδεικτικό παράδειγμα του είδους της υποστήριξης που λαμβάνει ο Heers και γιατί θα πρέπει να ανησυχούμε για την πορεία της Εκκλησίας εξαιτίας της επιρροής αυτών των φανατικών ατόμων στα ψηφιακά μέσα ενημέρωσης. Σίγουρα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη το κανονικό καθεστώς του Heers, αλλά πρέπει να αναγνωρίσουμε και να αντιμετωπίσουμε θεσμικά (ακόμη και να διορθώσουμε!) αυτόν (και άλλους σαν κι αυτόν) που είναι μέρος αυτού του αντιδραστικού κινήματος εντός της Ορθοδοξίας και χρησιμοποιούν την πιστή για τους δικούς τους ιδεολογικούς/πολιτικούς σκοπούς.