Από την Elizabeth Scott Tervo

Η εκκλησία της Αγίας Σοφίας ήταν το κορυφαίο μνημείο της χριστιανικής αρχιτεκτονικής και λειτουργούσε ως ναός σχεδόν επί μια χιλιετία έως την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453· όταν κληρικοί και λαϊκοί θανατώθηκαν καθώς τελούταν η τελευταία Θεία Λειτουργία. Η Αγία Σοφία μετατράπηκε σε τέμενος για τις θρησκευτικές ανάγκες των Μουσουλμάνων και λειτούργησε κατ’ αυτόν τον τρόπο έως το 1934, όταν η νέα κοσμική ηγεσία του τουρκικού κράτους αποφάσισε να την μεταβάλλει σε μουσείο. Ο ναός της Αγίας Σοφίας διατηρήθηκε ως τουριστικό αξιοθέατο, στο οποίο δεν επιτρέπονταν οποιουδήποτε είδους προσευχές. Ωστόσο, φέτος, η Τουρκική κυβέρνηση υπό την ηγεσία του Προέδρου Ερντογάν, αποφάσισε την επαναφορά της τέλεσης μουσουλμανικών προσευχών, με αποτέλεσμα η Αγία Σοφία να αρχίσει να λειτουργεί ξανά ως μουσουλμανικό τέμενος.

Για τον τωρινό πρόεδρο της Τουρκίας και τους υποστηρικτές του, το νόημα αυτής της κίνησης είναι σαφές: η ισχύς, η υπεροχή και η αναπόφευκτη νίκη του Ισλάμ. Για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς —και όλους τους Χριστιανούς που γνωρίζουν αυτή την κατάσταση— το γεγονός αυτό αποτελεί πηγή οδύνης. Αυτές οι δύο διαφορετικές αντιδράσεις είναι ευδιάκριτες και ασύμβατες.

π. Robert M. Arida

Σ’ ένα πρόσφατο άρθρο των New York Times, ο Jamelle Bouie επισημαίνει τα εξής:

Η κοινωνία μας θεμελιώθηκε στον φυλετικό διαχωρισμό των προσώπων. Μερικοί θεωρήθηκαν πλήρως άνθρωποι, με εγγυημένη την ελευθερία τους, προστατευμένοι έναντι των απαλλοτριώσεων και με δεδομένη την προστασία του νόμου, ενώ άλλοι άνθρωποι —μαύροι, ιθαγενείς και μη-λευκοί— δεν είχαν αυτά τα δικαιώματα. Αυτή η άνιση κατανομή των προσωπικοτήτων αντικατοπτριζόταν και στην οικονομική πραγματικότητα. Διαμόρφωνε την πρόσβαση στην εργασία και στο κεφάλαιο, καθόριζε αν θα ήσουν καταδικασμένος στο περιθώριο της εργατικής δύναμης ή αν θα είχες πρόσβαση σε υψηλές θέσεις, προσδιόριζε ποιος θα συμμετάσχει στα πλούσια δώρα της καπιταλιστικής παραγωγής και ποιος θα διαγράφονταν ως αναλώσιμος. («Πέρα από τη “Λευκή Ευθραυστότητα”»)

Το παραπάνω απόσπασμα δημιουργεί ένα ζωντανό πλαίσιο για να στοχαστούμε πάνω στις οικονομικές θεωρίες του πατέρα Σέργιου Μπουλγκάκωφ (1871-1944) και παράλληλα παρέχει τις κοινωνικές παραμέτρους για να εκτιμήσουμε τις ιδέες ενός από τους πιο εμβριθείς και δημιουργικούς Ορθόδοξους θεολόγους του 20^ου αιώνα. Αν και ο Μπουλγκάκωφ δεν διατείνεται ότι λύνει το πρόβλημα της φτώχειας, αποτελεί μια προφητική φωνή για το πώς η Εκκλησία μπορεί να αντιμετωπίσει, εντός ενός εκβιομηχανισμένου πλαισίου, τις κοινωνικές δομές που καλλιεργούν την ένδεια. Συνεχίζει το έργο προηγούμενων θεολόγων ποιμένων, οι οποίοι αναγνώρισαν ότι οι κοινωνικές δομές διαιωνίζουν την κοινωνική και οικονομική ανισότητα.

Kerry San Chirico

Με ακαδημαϊκό και υπαρξιακό ενδιαφέρον διάβασα δυο άρθρα για τη γιόγκα, τα οποία γράφτηκαν εν μέσω του καλοκαιριού από τον Αριστοτέλη Παπανικολάου και τον Μητροπολίτη Σιγκαπούρης και Νοτίου Ασίας Κωνσταντίνο. Ως ερευνητής των θρησκειών της Νότιας Ασίας, που ασχολείται με τον διαθρησκευτικό διάλογο και ως υποστηρικτής του συγκριτικού θεολογικού έργου μεταξύ των Ορθοδόξων, ανακάλυψα πολλά στοιχεία που εναρμονίζονται, όχι μόνο αναφορικά με την ακριβή περιγραφή των πλεονεκτημάτων της πρακτικής της γιόγκα, αλλά και με την εποικοδομητική Ορθόδοξη ερμηνευτική, με την οποία θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε τον θρησκευτικά Άλλον.

Ο αναγνώστης θα πρέπει να γνωρίζει ότι, έχει χυθεί πολύ μελάνι στην έρευνα για την προέλευση της γιόγκα, για την ανάπτυξή της στη σύγχρονη περίοδο, ακόμη και αναφορικά με το νόημα της λέξης «γιόγκα». Η σανσκριτική ρίζα yuj σημαίνει «ένωση, σύζευξη ή σύνδεση» (η αγγλική λέξη yoke, η οποία σημαίνει «ζυγός», προέρχεται επίσης από την ίδια ινδοευρωπαϊκή ρίζα). Γενικά, λοιπόν, γιόγκα σημαίνει «ένωση»· και σύμφωνα με αυτήν είναι δυνατόν να ενωθεί ο νους και το σώμα ή ο εαυτός μας με τον Σίβα ή σύμφωνα με τις μη-δυϊστικές ινδουιστικές αντιλήψεις, με τον θεϊκό Εαυτό ή με τον Τριαδικό Θεό. Οι σχολές του Ινδουισμού, του Βουδισμού και του Τζαϊνισμού χρησιμοποιούν τον όρο γιόγκα με διαφορετικό τρόπο η κάθε μία, εντοπίζοντας πρακτικές σε ποικίλα αρχαία κείμενα και δασκάλους. Η συνάντηση Ανατολής και Δύσης κατά την αποικιακή περίοδο έχει επηρεάσει πολύ τη σύγχρονη κατανόηση της γιόγκα, παρόλο που λίγοι θα τολμούσαν να το παραδεχτούν. Παρεμπιπτόντως, δεν ασκούν όλοι οι Ινδουιστές τη γιόγκα. Οι Ινδουιστές σίγουρα θα έμεναν κατάπληκτοι αν άκουγαν ότι η γιόγκα αποτελεί «θεμελιώδες» στοιχείο του Ινδουισμού (αυτή τη λέξη χρησιμοποίησε η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδας), αν υποτεθεί ότι αυτό σημαίνει πως όλοι ασκούν τη γιόγκα ή πως είναι μια εντελώς απαραίτητη σωτηριολογική πρακτική. Όμως σχεδόν όλοι οι Ινδουιστές θα συμφωνούσαν ότι η γιόγκα είναι ευεργετική και ωφέλιμη για την επιδίωξη της απελευθέρωσης (moksa), η οποία ερμηνεύεται με ποικίλους τρόπους. Μια και μιλάμε γι αυτό, οι περισσότεροι αγγλόφωνοι Ινδουιστές δεν αναφέρονται καθόλου στην παράδοση τους ως θρησκεία. Αντίθετα λένε ότι «ο Ινδουισμός είναι τρόπος ζωής». Σας ακούγεται οικείο ;