Από τον  Paul L. Gavrilyuk

Στη Μαριούπολη, ρωσικοί πύραυλοι καταστρέφουν μαιευτήριο, τραυματίζοντας δεκάδες ανθρώπους, ενώ στη Μόσχα ο Πατριάρχης Κύριλλος (Γκουντιάεβ) ευλογεί τα ρωσικά στρατεύματα. Στην ίδια πόλη, οι ρωσικές βόμβες σκότωσαν εκατοντάδες παιδιά και ηλικιωμένους στο θέατρο της πόλης, εν τω μεταξύ ο Πατριάρχης του Πούτιν έχει το θράσος να περιγράφει τον πόλεμο ως «μεταφυσικό αγώνα» εναντίον των δυτικών αξιών. Στην Οδησσό μια μητέρα θάφτηκε ζωντανή με το τριών μηνών βρέφος της μετά την καταστροφή ενός κτιρίου από ρωσικό πυραύλου, ενώ ο Γκουντιάεφ υπακούοντας στον αφέντη του στο Κρεμλίνο δικαιολογεί τον πόλεμο ως πράξη αυτοάμυνας.

Πολλοί δυτικοί παρατηρητές είναι προβληματισμένοι. Δεν είναι τα στρατεύματα, τα οποία η Ορθόδοξη εκκλησία της Ρωσίας έχει ευλογήσει αυτά που δολοφονούν τους ομοδόξους τους στην Ουκρανία; Μήπως δεν είναι οι ρωσικοί πύραυλοι αυτοί που καταστρέφουν ορθόδοξους χριστιανικούς ναούς, μοναστήρια, σχολεία, νοσοκομεία και τους σιδηροδρομικούς σταθμούς των ομοδόξων στην Ουκρανία; Αν όλα τα παραπάνω είναι αλήθεια, πως είναι δυνατόν ο Πατριάρχης Κύριλλος να στέλνει με τις ευλογίες του τα ρωσικά στρατεύματα στη μάχη; Δεν είναι ο εν λόγω πόλεμος «αδελφοκτόνος», όπως τον χαρακτήρισε ο Μητροπολίτης Ονούφριος (Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία  – Πατριαρχείο Μόσχας), σε μια στιγμή πρόσφατης διαύγειας; Δεν πέρασε προηγουμένως απ’ το νου του Μητροπολίτη Ονούφριου, ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ανατολική Ουκρανία το 2014 ήταν επίσης μια πράξη αδελφοκτονίας. Την ίδια στιγμή, αρκετοί γηραιότεροι επίσκοποι στη δικαιοδοσία του Ονούφριου συνεχίζουν να προωθούν την τυφλή υποταγή στον Πατριάρχη Κύριλλο, ο οποίος εκλογικεύει και δικαιολογεί την δολοφονία μελών του ποιμνίου του στην Ουκρανία, μαζί με τους βομβαρδισμούς, την σφαγή παιδιών και αμάχων, καθώς και τον εκτοπισμό εκατομμυρίων ανθρώπων, θεωρώντας τα ως μια πράξη αναγκαία για την αυτοσυντήρηση της Ρωσίας. Έχουν απωλέσει άραγε οι επίσκοποι του Ονούφριου το μυαλό και τη συνείδησή τους; Πρόκειται για ανοησία ή προδοσία; Όποια κι αν είναι η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: συνενοχή σε πράξεις βίας μιας άνευ προηγουμένου κλίμακας, που η Ευρώπη δεν έχει ξαναδεί μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. 

Σέργιος Μπουλγκάκωφ,
με σχόλια της Ρεγκούλα Τσβάλεν (Regula Zwahlen)

Εφημερίδα «Ναρόντ» (Λαός), φ. 1, 2(15) Απριλίου 1906, Κίεβο, σ.1. Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο πρώτο τεύχος της εφημερίδας «Ναρόντ» (Λαός), που κυκλοφόρησε στο Κίεβο τον Απρίλιο του 1906, με συντάκτες τους Σ. Ν. Μπουλγκάκωφ και Α. Σ. Γκλίνκα (Βόλζσκι). Η εφημερίδα αυτή σχεδιάστηκε ως έντυπη έκδοση του αποτυχημένου πολιτικού κόμματος «Ένωση Χριστιανικής Πολιτικής». Την περίοδο από τις 2 έως τις 10 Απριλίου κυκλοφόρησαν επτά φύλλα. Ύστερα, η εφημερίδα έκλεισε με δικαστική απόφαση. Όλα τα τεύχη περιείχαν άρθρα του Μπουλγκάκωφ.

Με τον ήχο από τις καμπάνες, με την αγαλλίαση της φύσης και των ανθρώπων, ξεκινάμε την σεμνή εργασία μας στην μεγαλύτερη από τις χριστιανικές γιορτές.  

Ο χριστιανικός κόσμος γιορτάζει και πάλι την τελική νίκη του καλού επί του κακού, της ζωής επί του θανάτου, της δημιουργικής, γόνιμης αγάπης επί του διαφθορέα εχθρού· και γιορτάζει αυτή τη νίκη, αυτό το επίτευγμα του Θεανθρώπου που σώζει τον κόσμο και τον άνθρωπο για πάντα, ως υπόσχεση και προσμονή της αιώνιας Ανάστασης του κόσμου και της μεταμόρφωσης της δημιουργίας. Και, προσδοκώντας με πίστη τον τελικό θρίαμβο, ο χριστιανικός κόσμος βιώνει την Ανάσταση ακόμη και τώρα ως ένα γεγονός που έχει ήδη πραγματοποιηθεί, ως λάμψη του φωτός στο σκοτάδι που μας περιβάλλει, ως φλογερή αγάπη και χαρά μέσα στο βασίλειο της εχθρότητας και της διχόνοιας.

Ο αναστάς Χριστός ανασταίνεται ως και σήμερα, τόσο στην ψυχή του κάθε ανθρώπου όσο και στην ψυχή των εθνών, και η λάμψη της Ανάστασης, που κομματιάζει το σκοτάδι της νύχτας, όχι μόνο τυφλώνει τα χαρούμενα μάτια, αλλά και διαπερνά το σκοτάδι στο οποίο ζούμε με το εκτυφλωτικό φως της συνείδησης, φωτίζοντας τον Γολγοθά που δημιουργούμε εμείς από τον κόσμο. Και το τραγούδι των αγγέλων στον ουρανό συμπλέκεται με τους θρήνους και τους στεναγμούς που προέρχονται από τον τόπο της Σταύρωσης. Την ημέρα της Ανάστασης δεν μπορούμε να ξεχνάμε τον Γολγοθά, όσο ζούμε, και ούτε μπορούμε ούτε και πρέπει να εξαλείψουμε τον Γολγοθά.

Από τον George Demacopoulos

Οι αρχαιότεροι χριστιανικοί ύμνοι που προορίζονταν αποκλειστικά για την περίοδο της Μεγάλης Εβδομάδας είναι γνωστοί ως στιχηρά ιδιόμελα. Αυτά τα τροπάρια ψέλνονται κατά τη διάρκεια της ακολουθίας των Μεγάλων Ωρών, το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής (ενώ το τελευταίο τροπάριο ψέλνεται και σε άλλες δύο ακολουθίες). Πέρα απ’ την αρχαιότητά τους, το πιο αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό των εν λόγω ύμνων είναι ότι κατηγορούν «τους Ιουδαίους» για τον θάνατο του Χριστού. Αυτή η κατηγορία δεν είναι μόνο ιστορικώς εσφαλμένη, αλλά σηματοδοτεί μια δραματική ρήξη με πρωϊμότερους ύμνους, οι οποίοι πραγματεύονταν τη σταύρωση. Με βάση τις πρόσφατες ιστορικές έρευνες, είμαστε πλέον σε θέση να συσχετίσουμε την εισαγωγή αντι-ιουδαϊκής ρητορικής στα ιδιόμελα με συγκεκριμένα ιστορικά γεγονότα, τα οποία έλαβαν χώρα στην Παλαιστίνη κατά την περίοδο της σύνθεσής των. Αυτά τα ιστορικά τεκμήρια τονίζουν την ανάγκη να αντιμετωπιστεί η θεολογική ασυνέπεια της αντι-ιουδαϊκής ρητορικής των συγκεκριμένων ύμνων, καθώς και άλλων που συντέθηκαν σε μεταγενέστερους αιώνες.

Τα ιδιόμελα μπορεί να είναι οι αρχαιότεροι ύμνοι της Μεγάλης Εβδομάδας, αλλά δεν ήταν οι πρώτοι, που μνημόνευαν τον θάνατο και την ανάσταση του Ιησού Χριστού. Περίπου χίλιοι ύμνοι, που τονίζουν ακριβώς τα ίδια ζητήματα προϋπήρχαν των ιδιόμελων. Οι παλαιότεροι ύμνοι δημιουργήθηκαν για έναν κύκλο οκτώ κυριακάτικων ακολουθιών, την Οκτώηχο, και διασώζονται σήμερα σε ένα χειρόγραφο, γνωστό ως Γεωργιανό Ιεροσολυμιτικό Ψαλτήριο. Αν και ορισμένοι από αυτούς τους ύμνους περιέχουν αρνητικές εκφράσεις για τους Ιουδαίους, σε γενικές γραμμές θεωρούν υπεύθυνη για τον θάνατο του Χριστού σύνολη την ανθρωπότητα, ακριβώς επειδή ο θάνατος και η ανάστασή Του χαρίζουν τη σωτηρία από τον θάνατο σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Με άλλα λόγια, οι πρώτες μαρτυρίες για τη χριστιανική λειτουργία μας διδάσκουν ότι κάθε εβδομάδα, οι Χριστιανοί έψελναν ύμνους, που επιρρίπταν την ευθύνη στους ίδιους τους τους εαυτούς  για τον θάνατο του Χριστού. Είναι σημαντικό όχι μόνο από θεολογική αλλά και από ιστορική άποψη το γεγονός ότι οι πρώτοι Χριστιανοί στην Ιερουσαλήμ δεν απέδιδαν ευθύνες για τον θάνατο του Ιησού σε άλλους ανθρώπους, πέραν της δικής τους κοινότητας.

π. Μπογντάν Ογουλτσάνσκι (Bohdan Oghulchanskij)

Εγώ, ο Μπογντάν Ογουλτσάνσκι, ιερέας της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, γράφω αυτό το κείμενο στις 27 Φεβρουαρίου 2022, την τέταρτη ημέρα της ρωσικής μαζικής εισβολής. Δεν μπορώ να ξέρω τι θα συμβεί μέχρι να δημοσιευτεί αυτό το κείμενο. Έχω κακό σήμα στο κινητό μου και είναι δύσκολο να έχω πρόσβαση στο διαδίκτυο. Πολλές φορές καθημερινά, μέρα και νύχτα, η οικογένειά μου κι εγώ αναγκαζόμαστε να τρέξουμε στο καταφύγιο ενώ ουρλιάζουν οι αντιαεροπορικές σειρήνες. Θέλω όμως να μεταφέρω την αλήθεια στους αναγνώστες, ειδικά σε όσους βρίσκονται εκτός Ουκρανίας, που δεν κατανοούν τους λόγους της επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία. Γιατί συμβαίνει αυτό; Τι έκανε η Ευρώπη, ο δημοκρατικός κόσμος, οι χώρες και οι άνθρωποι που υπερασπίζονται την ελευθερία, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την αξία της ανθρώπινης ζωής, ώστε να επιτρέψουν αυτήν την τρομερή, βάναυση σφαγή στην Ευρώπη, για πρώτη φορά από το 1945;

Γράφω με βάση την εμπειρία των μακροχρόνιων παρατηρήσεών μου. Πρώτον, οι παρατηρήσεις μου από τον τομέα των πληροφοριών που δημιούργησε η Ρωσία, η οποία ήταν πολύ ισχυρή στην Ουκρανία πριν από το 2014. Ακόμη και μετά το 2014, η Ρωσία διατήρησε σημαντική επιρροή. Δεύτερον, έχοντας σχεδόν τριάντα χρόνια εμπειρίας στην ιεροσύνη, συμπεριλαμβανομένης μιας μακράς θητείας στο Πατριαρχείο Μόσχας, μπορώ να καταθέσω πώς η ρητορική και η αφήγηση της Ρωσικής Εκκλησίας έχουν αλλάξει κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Οι πολιτικές της, κατά τη γνώμη μου, έχουν μεγάλη ιδεολογική συμβολή στη σημερινή τραγωδία.