Κρίνα Γκσβάντνερ (Crina Gschwandtner)

Η συμπόνια είναι η υψηλότερη αρετή! Αυτό διακηρύσσει ο Γρηγόριος ο Θεολόγος σε μια ομιλία του για την ασθένεια και τη φτώχεια. Αγκαλιάστε τους άρρωστους χωρίς να φοβάστε μήπως κολλήσετε –λέπρα στην περίπτωσή του– και φροντίστε τους φτωχούς, γιατί αυτοί είναι ο ίδιος Χριστός για σας. Επομένως, «ας επισκεφθούμε τον Χριστό, ας θεραπεύσουμε τον Χριστό, ας ταΐσουμε τον Χριστό, ας ντύσουμε τον Χριστό, ας καλωσορίσουμε τον Χριστό», στο πρόσωπο των φτωχών και των πασχόντων.

Ο Γρηγόριος επισημαίνει ότι κατά την φροντίδα των λεπρών, οι ακροατές του θα πρέπει να «αποδέχονται τα δεδομένα που προέρχονται από την επιστήμη, καθώς και από τους γιατρούς και τους νοσοκόμους που φροντίζουν αυτούς τους ανθρώπους», παρόλο που τους καλεί «να τείνουν χείρα βοηθείας, να προσφέρουν φαγητό, να δώσουν τα παλιά τους ρούχα, να προσφέρουν φάρμακα, να δένουν τις πληγές τους, να τους ρωτούν πώς είναι, να τους συμβουλεύουν να κάνουν κουράγιο, να τους ενθαρρύνουν και να τους κρατούν συντροφιά».

Δρ. π. Χρυσόστομος Κουτλουμουσιανός (Rev. Dr. Chrysostom Koutloumousianoso)

Η πρόσφατη αναζωπύρωση του πανάρχαιου τρόμου μιας πανδημίας προκάλεσε γόνιμες συζητήσεις μεταξύ θεολόγων και ανθρώπων των γραμμάτων σε όλο τον κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό διατυπώθηκαν ποικίλες απόψεις, όπως ότι η ασθένεια μπορεί να μεταδοθεί μέσω του ισχύοντος τρόπου μετάδοσης της θείας κοινωνίας ή ότι τα ίδια τα ευχαριστιακά δώρα ενδέχεται να είναι φορείς και μεταδότες παθογόνων μικροβίων. Λέγεται ότι, εφόσον δεν μεταβάλλονται η ουσία και οι ουσιώδεις ιδιότητες του άρτου και του οίνου, υπόκεινται στην φθορά και επομένως μπορούν να διασπείρουν και τοξικούς ιούς. Υποτίθεται ότι η ιδέα αυτή εδράζεται σε χριστολογικά θεμελία, όπως επίσης και στο ότι το ανθρώπινο σώμα του Χριστού υπήρξε φορέας μικροβίων που θα ήταν επιβλαβή για εμάς, αν και δεν ήταν για τον ίδιο. Τελικά, τα ίδια τα μικρόβια δεν είναι κακά, καθώς τίποτα κακό δεν υπάρχει στη δημιουργία.

Σε αυτό το πλαίσιο, τα ακόλουθα στοιχεία που προέρχονται από τα κείμενα των Πατέρων θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα στη σχετική συζήτηση.

Έλενα Ρομάσκο (Elena Romashko)

Η πρώτη δημοσίευση αυτού του δοκίμιου (στα αγγλικά) συμπίπτει με την επέτειο της καταστροφής του Τσερνόμπυλ, το Σάββατο, 26 Απριλίου 1986.

Τον Μάρτιο του 2020, μας ζητήθηκε να εργαστούμε από το σπίτι λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού. Δεν μπορούσαμε να φανταστούμε πόσο γρήγορα η κατάσταση θα κλιμακώνονταν σε παγκόσμια απαγόρευση κυκλοφορίας. Κοιτώντας τον όμορφο, ζεστό καιρό, ο σύζυγός μου είπε: «Είναι δύσκολο να πιστέψω ότι το να είσαι έξω μπορεί να είναι επικίνδυνο· ο κόσμος γύρω μας μοιάζει ακριβώς όπως ήταν, σαν να μην έχει αλλάξει τίποτα».

Τα λόγια του μου ξύπνησαν μια μνήμη που με συγκλόνισε: Η Σόνια, μία πληροφορήτρια μου στη Λευκορωσία, είχε πει το ίδιο για την καταστροφή του Τσερνόμπυλ. Μου είπε ότι της ήταν τόσο δύσκολο να καταλάβει ότι όλη αυτή η οικεία ομορφιά μπορούσε να ενέχει κίνδυνο. Ο κόσμος της είχε αναποδογυριστεί, καθώς αυτά που συνήθως έφερναν τη ζωή έγιναν πηγή θανάσιμου κινδύνου: το νερό, η τροφή, το χώμα, ακόμη και τα ανθρώπινα σώματα. Η ακτινοβολία, όπως ακριβώς και ο ιός σήμερα, περιγραφόταν ως μια αφυπνισμένη αρχέγονη δύναμη, ένα αόρατο, αρχαίο κακό που ξαφνικά άρχισε να στοχεύει τους ανθρώπους για την ανευθυνότητα, την απληστία και την αλαζονεία τους.

David Bentley Hart

Ας εξηγηθώ από την αρχή. Έχω αρχίσει να προετοιμάζω ένα είδος «ενδιάμεσης έκθεσης» για το πρόσφατο βιβλίο μου Ότι όλοι θα σωθούν, καθώς προετοιμάζομαι για μια σειρά εκδηλώσεις και εν όψει μιας πιθανής δεύτερης εκδοχής του κειμένου. Οι υπεύθυνοι της Δημόσιας Ορθοδοξίας είχαν την καλοσύνη να μου δώσουν χώρο προκειμένου να παρουσιάσω μερικές πτυχές αυτής της έκθεσης, ελπίζοντας ότι αυτό βοηθά την τελειοποίηση της. Μεγάλο μέρος της έκθεσης αποτελεί ένα είδος πλάνου την συνολικής μου σκέψης. Γράφοντας το βιβλίο, δεν είχα εκτιμήσει σωστά πόσο βαθιά είναι, κάποιοι από μας, προσκολλημένοι συναισθηματικά στην ιδέα μιας κόλασης με αιώνια  βασανιστήρια για τους αμελείς και τους αφώτιστους. Έτσι, δεν είχα φανταστεί ότι το τελικό αποτέλεσμα θα προκαλούσε κριτικές τόσο εντυπωσιακά άσχετες με την πραγματική σκέψη μου, που θα με ανάγκαζαν να εξηγώ εξαρχής και κατ’ επανάληψη την βασική δομή του βιβλίου. Κι όμως, δυστυχώς αυτό συνέβη.

Αν πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά, βεβαίως, ένα ταξίδι πηγαίνει από την αρχή προς το τέλος του. Θα ήθελα, ωστόσο, να κάνω ένα άλμα μπροστά. Το βιβλίο μου περιστρέφεται γύρω από πέντε-έξι θέματα, το τελευταίο από τα οποία αφορά στη φύση της ανθρώπινης ελευθερίας, προσπαθώντας να αποδείξει ότι το ενδεχόμενο της αιώνιας κόλασης σχετίζεται με αυτή την ελευθερία. Αυτό το τμήμα της σκέψης μου αποδείχθηκε το πιο δυσνόητο για ορισμένους αναγνώστες, και γι αυτό θέλω να ρίξω σ’ αυτό περισσότερο βάρος απ’ ό,τι στα υπόλοιπα. Έτσι, είναι αυτό από το οποίο θα ξεκινήσω.