პოლ გავრილიუკი (Paul L. Gavrilyuk)

მარიუპოლში რუსული რაკეტები სამშობიაროებს ანადგურებენ და უამრავ ადამიანს აზიანებენ. ამ ფონზე კი მოსკოვში, პატრიარქი კირილი (გუნდიაევი) რუსულ ჯარებს აკურთხებს. იმავე მარიუპოლში, ქალაქის თეატრის დაბომბვის შედეგად ასობით ბავშვი და მოხუცებული დაიღუპა. ამ დროს კი პატრიარქ კირილს ყოფნის უტიფრობა, რომ ომი დასავლური ღირებულებების წინააღმდეგ მიმართულ ,,მეტაფიზიკურ ბრძოლად“ აღწეროს. ოდესაში, ერთი შენობის სარეკეტო იერიშის დროს, დედა თავის სამი თვის ჩვილთან ერთად ცოცხლად დაიმარხა. კრემლში მყოფი ბატონისადმი დამორჩილებული გუნდიაევი კი ამ ომს თავდაცვის მოქმედებად რაცხავს.

ბევრი დასავლელი დამკვირვებელი შეშფოთებულია. განა რუსეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის მიერ ნაკურთხი ჯარები უკრაინაში მცხოვრებ მართლმადიდებელ მშვიდობიან მოსახლეობას არ კლავენ? განა რუსული რაკეტები მართლმადიდებლურ ეკლესია-მონასტრებს და მასთან ერთად მართლმადიდებელთა სკოლებს, საავადმყოფოებსა და სარკინიგზო სადგურებს არ ანგრევენ? თუკი ყოველივე ზემოთქმული მართალია, პატრიარქ კირილს როგორ შეუძლია საკუთარი ჯარები ომში წასასვლელად დალოცოს? განა ეს ,,ძმათამკვლელი“ ომი არაა (როგორც ეს, უკრაინაში არსებული რუსული ეკლესიის მეთაურმა მიტროპოლიტმა ონუფრიმ, ბოლო მომენტში განაცხადა)? აქამდე მიტროპოლიტ ონუფრის არ უფიქრია, რომ 2014 წელს, აღმოსავლეთ უკრაინის რუსული ინტერვენციაც ძმათამკვლელი მოქმედება იყო. ამავდროულად, ონუფრის იურისდიქციაში მყოფი რამდენიმე უხუცესი ეპისკოპოსი პატრიარქ კირილისადმი ბრმა მორჩილებას განაგრძობს, რომელი პატრიარქიც უკრაინაში საკუთარი სამწყსოს წევრების ხოცვას (დაბომბვას, ბავშვებისა და მშვიდობიანი მოსახლეობის განადგურებასა და მილიონობით ადამიანის იძულებით გადაადგილებას) ამართლებს. ონუფრის ეპისკოპოსებმა გონება და სინდისი დაკარგეს? ეს სისულელეა თუ ღალატი? პასუხის მიუხედავად შედეგი იგივეა- ესაა ისეთი უპრეცენდენტო მასშტაბის ძალადობრივ აქტებში მონაწილეობა, რომელიც ევროპას მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ არ უნახავს.

სერგი ბულგაკოვი
რეგულა ცვალენის (Regula Zwahlen) კომენტარებით

ზარების ხმაზე, ბუნებისა და ხალხის სიხარულით აღვსილნი, უდიდეს ქრისტიანულ დღესასწაულზე, ჩვენს მოკრძალებულ საქმეს ვიწყებთ.“[1]

ქრისტიანული სამყარო ბოროტზე კეთილის, სიკვდილზე სიცოცხლის, ხრწნად შუღლზე შემოქმედებითი სიყვარულის საბოლოო გამარჯვებას კვლავ ზეიმობს და ეს გამარჯვება (რომელიც ღმერთკაცის მიერ აღსრულდა და სამყაროსა და ხალხს სამარადჟამოდ გადაარჩენს) სამყაროს აღდგომა, შესაქმეს ფერისცვალების წინდი და მასში მონაწილეობაა. რწმენით ელოდება რა საბოლოო ძლევას, ქრისტიანული სამყარო აღდგომას, როგორც მომხდარ მოვლენას და ჩვენს გარშემო არსებულ სიბნელეში, მტრობისა და განხეთქილების სამყოფელში, როგორც სინათლის კიაფსა და მგზნებარე სიყვარულს, ისე განიცდის.

აღდგომილი ქრისტე პიროვნებისა და ერების სულში კვლავ აღდგება და აღდგომილი უფლის კაშკაშა ბრწყინვალება, ღამის სიბნელეში შეაღწევს. იგი არა მხოლოდ მორწმუნეს თვალებზე აშუქებს, არამედ იმ უკუნშიც აღწევს, რომელშიც ცნობიერების დამაბრმავებელი შუქით ვცხოვრობთ და ჩვენ მიერ სამყაროსგან შექმნილ გოლგოთას ანათებს. ზეციურ ანგელოზთა გალობა, ჯვარცმის ადგილიდან მომავალ გოდებასთან და კვნესასთან ერთდება. აღდგომის დღეს, ჩვენ გოლგოთას ვერ დავივიწყებთ და რამდენადაც კვლავაც ცოცხლები ვართ, გოლგოთას მეხსიერება ვერ და არც უნდა აღმოვფხვრათ.

გიორგი დემაკოპულოსი (George Demacopoulos)

ექსკლუზიურად ვნების კვირისათვის განკუთვნილი უძველესი ქრისტიანული საგალობლები თვითხმოვანთა სახელით არიან ცნობილნი. თანამედროვე მართლმადიდებელ ეკლესიაში ისინი დიდი პარასკევის დილას, სამეუფეო ჟამნების დროს იგალობებიან (ხოლო ბოლო საგალობელი კი სხვა ორ მსახურებაზე იგალობება). სიძველის მიღმა, მათი ყველაზე გამორჩეული მახასიათებელი ისაა, რომ ისინი ,,ებრაელებს“ ქრისტეს სიკვდილში ადანაშაულებენ. იმის გარდა, რომ ეს ბრალდება ისტორიულად არასწორია, ჯვარცმასთან დაკავშირებულ ადრეულ საგალობლებთან მის დრამატულ წყვეტაზეც მიუთითებს. ბოლოდროინდელ ისტორიულ კვლევებზე დაყრდნობით, თვითხმოვნებში არსებული ანტიებრაული რიტორიკის იმ მოვლენებთან დაკავშირება შეგვიძლია, რომლებიც პალესტინაში, მათი შექმნის დროს მოხდნენ. ეს ისტორიული მოწმობები ამ (და მოგვიანო პერიოდში შექმნილ) საგალობელთა ანტიებრაული რიტორიკის თეოლოგიურ შეუსაბამობაზეც მიგვითითებენ.

თვითხმოვნები შეიძლება ვნების კვირის უძველესი საგალობლები კი იყვნენ, მაგრამ ქრისტეს სიკვდილსა და აღდგომას იქამდე სხვებიც იხსენიებდნენ. დაახლოებით ათასამდე საგალობელი არსებობს, რომელიც იგივე საკითხებს ეხებიან და თვითხმოვნებამდე არსებობდნენ. უძველესი საგალობლები საკვირაო მსახურებათა რვაკვირიან ციკლებად არიან გადანაწილებულნი, რასაც რვა ხმათა ეწოდება, ხოლო მათი გაცნობა კი იერუსალიმის ქართულ იადგარშია შესაძლებელი. იმის მიუხედავად, რომ ამ საგალობელთაგან ზოგიერთი ებრაელებს უარყოფით კონტექსტში მოიხსენიებენ, ქრისტეს სიკვდილთან დაკავშირებულ პასუხისმგებლობას ისინი მთელ კაცობრიობას აკისრებენ, რამდენადაც ქრისტეს სიკვდილითა და აღდგომით, სიკვდილისგან მთელი კაცობრიობა გამოიხსნა. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ქრისტიანული ლიტურგიის პირველი მოწმობები გვაუწყებენ, რომ ყოველკვირეულად, ქრისტიანები, საგალობელთა გალობისას, ქრისტეს სიკვდილში საკუთარ თავებს ადანაშაულებდნენ. ისტორიულადაც და თეოლოგიურადაც მნიშვნელოვანია ის ფაქტი, რომ იერუსალიმში მცხოვრები პირველი ქრისტიანები, ქრისტეს სიკვდილში, მხოლოდ საკუთარი კრებულის ბრალეულობას ხედავდნენ.