ემილ შაგაუ (Emil Saggau)

ამ გაზახფულზე, სერბეთის მართლმადიდებელმა ეკლესიამ (SOC) მნიშვნელოვანი შეთანხმებები გააფორმა, რომლებმაც მისი პოზიციები გაამყარეს და გააძლიერეს. პირველი „შეთანხმება“ მაკედონიის მართლმადიდებელი ეკლესიის (MOC) კანონიკურ მართლმადიდებლურ წიაღში დაბრუნებას ეხება (ოხრიდის სამთავარეპისკოპოსოს სახით), რითაც SOC-სა და MOC-ს შორის, თითქმის 50 წლიანი გაუცხოება დასრულდა. მეორე შეანხმება, ივლისში გაფორმდა SOC-სა და მონტენეგროს მთავრობას შორის, რომლის თანახმადაც SOC-მა მონტენეგროში პრივილეგიები მიიღო და თითქმის ოცწლიანი დაძაბულობები დაასრულა. ზემოაღნიშნული შეთანხმებები არა მხოლოდ ახლადარჩეულ პატრიარქ პორფირის (პერიჩი, 1961-) დიპლომატიურ ძალაუფლებასა და SOC-ის სინოდის ახალ შემადგენლობაზე მიუთითებს, არამედ იმ მნიშვნელოვან გავლენაზეც, რომელიც უკრაინამ იქონია გლობალურ მართლმადიდებლურ კონფლიქტებზე. ქვემოთ გავაანალიზებ SOC-მა თუ როგორ და რატომ გადადგა ეს ნაბიჯები და რა შედეგებს მოიტანენ ისინი მომავალში. 

მონტენეგროს ჩიხის დასასრული

ამ ზაფხულს, მონტენეგროს ცენტრალური ქალაქ – კოლასინის გავლისას, ერთ კორპუსზე, მონტენეგროს ახლადშესვენებული მიტროპოლიტის – ამფილოქიეს (1938-2020) უზარმაზარი ფრესკა დავინახე. ამ ფრესკაზე, ამფილოქიე ტრადიციული მართლმადიდებლური შარავანდედით იყო გამოსახული, რაც აღნიშნავს, რომ მისი გარდაცვალებიდან მცირე ხნის გასვლის შემდეგ, ის უკვე წმინდანობის გზას შეუდგა. მსგავსი გამოსახულებები მონტენეგროს სხვა ქალაქებშიც შევნიშნე. მიტროპოლიტ ამფილოქიეს პოპულარობის სწრაფი ზრდა, 2020 წლს საპროტესტო მოძრაობაში მის ჩართულობასთანაა დაკავშირებული, რამაც ქვეყანაში მმართველი რეჟიმის შეცვლა გამოიწვია. 2020 წელს მომხდარმა სამთავრობო ცვლილებებმა, ამ ზაფხულს, SOC-სა და მონტენეგროს ხელისუფლებას შორის ახალი და წარმატებული შეთანხმების დადებას შეუწყო ხელი. SOC-სა და მონტენეგროს ხელისუფლებას შორის გაფორმებული შეთანხმება, რელიგიასთან დაკავშირებით წინა კანონმდებლობის სრულიად სახეცვლილი ვარიანტი იყო, რომელი კანონმდებლობაც, 2019 წლის მიწურულს, მონტენეგროს პარლამენტის მიერ იქნა რატიფიცირებული. წინა კანონმდებლობა, მონტენეგროს ხელისუფლებას აძლევდა საშუალებას, რომ SOC-ისთვის მონტენეგროში არსებული საეკლესიო საკუთრება ჩამოერთმია, რაც მონტენეგროსა და ბელგრადს შორის ვითარებას ძალიან ართულებდა. აღნიშნული კანონი მონტენეგროს წინა, ნაციონალისტური ხელისუფლების მიერ იყო მიღებული, რომელიც ამტკიცებდა, რომ მონტენეგროში SOC უცხო ძალა იყო, რომელიც მონტენეგროელ ერს საფრთხეს უქმნიდა.

დანიელა კალკანდიევა (Daniela Kalkandjieva)

3 ივნისს, ევროკავშირმა, უნგრეთთან რთული მოლაპარაკების შემდეგ, რუსეთის წინააღმდეგ სანქციების მეექვსე პაკეტზე შეთანხმებას მიაღწია. ვეტოს თავიდან ასაცილებლად, ევროკავშირის სხვა წევრ ქვეყნებს, შავი სიიდან მოსკოვის პატრიარქის ამოღება მოუწიათ. საკითხავია, არამართლმადიდებლური სახელმწიფოს პრემიერ-მინისტრი რატომ უჭერს მხარს ასე მტკიცედ რუსეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის მეთაურს, რომელიც უკრაინის წინააღმდეგ ომში პუტინის მთავარი მოკავშირეა?

ზოგიერთი დამკვირვებელი პასუხს ვიქტორ ორბანისა და პატრიარქ კირილის კონსერვატიულ მენტალიტეტში პოულობს, რომელი მენტალიტეტიც ტრადიციული ღირებულებების დამცველია.[1] თუმცა, უნგრეთის სახელმწიფოსა და მოსკოვის საპატრიარქოს შორის თანამშრომლობასაც ისტორიული ფესვები აქვს. მათი ისტორიის უცნობი გვერდი მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ უნგრეთის ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესიის დაარსებას ეხება.[2] ერთიანი უნგრეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის თავდაპირველი იდეა ჰორტის რეჟიმს ეკუთვნოდა. ხელისუფლება (იყო რა ნაცისტური რეჟიმის მოკავშირე და მის ვრცელ ტერიტორიაზე დიდი რაოდენობით მართლმადიდებელი მოსახლეობაც ცხოვრობდა), ფიქრობდა, რომ ერთი საეკლესიო ინსტიტუტი ამ გაბნეული ხალხის ეფექტურად მართვას შეუწყობდა ხელს.